به گزارش تاج خبر، در ماه‌های گذشته، بازار گوشت قرمز در ایران بار دیگر به یکی از دغدغه‌های اصلی مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تبدیل شده است. نوسانات قیمتی، کاهش قدرت خرید مردم و افت سرانه مصرف گوشت باعث شد دولت برای مهار بازار و جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها، مسیر واردات را باز کند. سیاست واردات گوشت قرمز از کشورهایی نظیر مغولستان، استرالیا، پاکستان و برزیل با هدف تأمین کسری بازار و کاهش فشار قیمتی بر سفره خانوارها در دستور کار قرار گرفت.
با وجود آنکه تولید داخلی نسبت به سال قبل افزایش یافته، اما نوسانات ارزی، هزینه بالای نهاده‌های دامی و مشکلات حمل‌ونقل موجب شده تولیدکنندگان نتوانند پاسخگوی نیاز کامل بازار باشند. در نتیجه، دولت تصمیم گرفت حدود ۲۰۰ هزار تن گوشت قرمز شامل گوشت منجمد، گوشت گرم گوسفندی و گوساله و همچنین دام زنده وارد کند. بخشی از این محموله‌ها اکنون وارد شبکه توزیع شده و بخشی دیگر در مسیر ترخیص و توزیع است. هدف از این اقدام، ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا و تعدیل قیمت‌ها در بازار داخلی عنوان شده است.
اما تجربه نشان داده که واردات، اگرچه می‌تواند در کوتاه‌مدت به کنترل قیمت کمک کند، در بلندمدت چالش‌هایی به همراه دارد. برخی از کارشناسان و فعالان صنفی در گفت‌وگو با ایسنا هشدار داده‌اند که واردات بی‌ضابطه می‌تواند به تولید داخلی آسیب بزند، چرا که با کاهش قیمت در بازار، دامداران انگیزه خود را برای ادامه تولید از دست می‌دهند. در مقابل، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تأکید دارند که هدف از واردات، جایگزینی تولید داخل نیست، بلکه صرفاً ابزاری موقت برای تنظیم بازار و حمایت از مصرف‌کننده است.
در عین حال، برخی گزارش‌ها از تفاوت چشمگیر بین قیمت مصوب وارداتی و قیمت عرضه در بازار حکایت دارند. گوشت تنظیم بازاری که قرار بود با قیمت حدود ۶۰۰ هزار تومان عرضه شود، در برخی فروشگاه‌ها تا نزدیک به ۹۰۰ هزار تومان نیز فروخته شده است. همین مسئله، بحث نظارت بر توزیع و سودجویی در زنجیره فروش را پررنگ کرده است. به گفته کارشناسان، اگر نظارت دقیق‌تری بر شبکه توزیع وجود نداشته باشد، سیاست واردات عملاً به سود واسطه‌ها تمام خواهد شد و تأثیر چندانی بر قدرت خرید مردم نخواهد گذاشت.
از سوی دیگر، مسئله کیفیت گوشت وارداتی نیز در برخی گزارش‌ها مورد بحث قرار گرفته است. اگرچه وزارت جهاد کشاورزی تأکید دارد که تمام محموله‌ها تحت نظارت دامپزشکی و با استانداردهای بهداشتی وارد می‌شوند، اما برخی مصرف‌کنندگان از تفاوت در بافت و طعم گوشت‌های منجمد و گرم گلایه دارند. این مسئله به‌ویژه در استان‌هایی که سهم کمتری از توزیع گوشت تازه دارند، محسوس‌تر است.
در مقاطعی نیز روند واردات به دلیل مشکلات ارزی متوقف یا کند شد. بانک مرکزی و وزارت جهاد کشاورزی مدتی در تأمین ارز مبادله‌ای برای واردکنندگان دچار اختلاف بودند و همین مسئله عرضه گوشت تنظیم بازاری را کاهش داد. اما در ماه‌های اخیر با رفع این مشکل، روند واردات مجدداً آغاز شده و روزانه حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ تن گوشت قرمز تازه از کشورهای مبدأ وارد کشور می‌شود. مسئولان امیدوارند با تداوم این روند و افزایش حجم عرضه، قیمت‌ها به زیر ۷۰۰ هزار تومان برسد و بازار به ثبات نسبی بازگردد.
در نهایت، آنچه از مجموع گزارش‌های ایسنا برمی‌آید، این است که واردات گوشت قرمز اگرچه در شرایط بحرانی می‌تواند به‌عنوان مُسکن عمل کند و از جهش قیمتی جلوگیری کند، اما به تنهایی راه‌حل پایدار تنظیم بازار نیست. تحقق ثبات واقعی در بازار گوشت مستلزم مجموعه‌ای از سیاست‌های هماهنگ است؛ از حمایت مؤثر از دامداران و کاهش هزینه تولید گرفته تا بهبود زنجیره تأمین و توزیع، اصلاح نظام قیمت‌گذاری و افزایش شفافیت در واردات و تخصیص ارز. تنها با چنین ترکیبی می‌توان هم مصرف‌کننده را از فشار قیمتی نجات داد و هم تولیدکننده داخلی را از خطر ورشکستگی حفظ کرد.
منصور پوریان – رئیس شورای تأمین دام کشور – در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: میانگین قیمت دام زنده در کشور، اعم از گوساله و گوسفند، در حال حاضر حدود ۳۳۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است و هر دو نوع دام تقریباً در یک سطح قیمتی معامله می‌شوند.
وی افزود: در حال حاضر، کمبودی در عرضه دام زنده وجود ندارد و موجودی دام در میادین کشور بالاست. با این حال، به‌دلیل شرایط اقتصادی، میزان تقاضا برای دام زنده افزایش نیافته و حتی در برخی مناطق، کاهش‌های جزئی در قیمت خرید مشاهده می‌شود. به طور معمول در ماه‌های پاییز، به‌ویژه در مناطق غرب و جنوب‌غرب کشور، شاهد پدیده زایش دام هستیم که امسال نیز آغاز شده و انتظار می‌رود در روزهای آینده به میزان زایش افزوده شود. از این‌رو عرضه دام سبک در بازار در وضعیت عادی و مطلوبی قرار دارد.
رئیس شورای تأمین دام کشور درباره تأثیر واردات گوشت منجمد بر بازار نیز توضیح داد: بازار گوشت ایران، با توجه به وسعت و تغییرات فصلی در عرضه و تقاضا، همواره نیاز به واردات در برخی مقاطع داشته است. در اصل، واردات برای تأمین کمبودهای مقطعی بازار اشکالی ندارد، اما به‌منظور پایداری تولید داخلی، واردات دام زنده می‌تواند اثربخش‌تر باشد.
وی تأکید کرد: وقتی دام زنده وارد کشور می‌شود، هزینه تولید گوشت به‌مراتب پایین‌تر از واردات گوشت آماده است. ضمن آنکه این اقدام موجب رونق پرواربندی در داخل و کاهش قیمت تمام‌شده گوشت برای مصرف‌کننده می‌شود.
پوریان با اشاره به تجربه گذشته گفت: در دولت مرحوم آیت‌الله رئیسی، برنامه واردات ۵۰۰ هزار رأس دام زنده در دستور کار بود که از این میزان حدود ۱۴۰ هزار رأس وارد شد و تأثیر قابل توجهی در تنظیم بازار داشت اما دیگر این روند تداوم نیافت.
وی همچنین افزود: با توجه به وابستگی بخش قابل توجهی از نهاده‌های دامی به واردات، تولید داخلی به‌تنهایی نمی‌تواند تمام نیاز کشور را پوشش دهد. از این‌رو، واردات دام زنده با قیمت مناسب و قرنطینه اصولی، می‌تواند به‌صورت هم‌زمان تولید داخل را تقویت و قیمت گوشت را تعدیل کند.
پوریان در توضیح مبادی واردات دام و گوشت نیز گفت: در حال حاضر واردات دام و گوشت از کشورهای مختلفی انجام می‌شود؛ از جمله پاکستان، هند، برزیل، استرالیا، رومانی، روسیه و مغولستان. گوشت‌های وارداتی از مغولستان نیز طی سال‌های اخیر از نظر کیفیت و قیمت توانسته‌اند رضایت بازار داخلی را جلب کنند.
رئیس شورای تامین دام کشور در پایان با تأکید بر لزوم سیاست‌گذاری دقیق در واردات گفت: در شرایط فعلی، واردات می‌تواند کمبود عرضه در بازار را جبران کند، اما باید هم‌زمان بر توسعه پرورش دام زنده در داخل کشور نیز تمرکز شود تا تعادل پایدار در تولید و قیمت برقرار بماند.
