تاج خبر– گروه استان‌ها: سفر به کهمان، منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا در شهرستان سلسله، در روزهای نخست پاییز، تصویری زنده از همدلی و کار جمعی روستاییان را پیش چشم می‌گذارد. در هر گوشه از باغ‌ها، صدای چوب و خنده کارگران درهم می‌آمیزد و بوی پوست تازه گردو در هوا می‌پیچد.
گردو در سلسله تنها یک محصول کشاورزی نیست؛ بلکه به نوعی نماد اقتصاد محلی و فرهنگ کار و تلاش مردم این خطه محسوب می‌شود.
این شهرستان با برخورداری از اقلیم کوهستانی، خاک حاصل‌خیز و منابع آبی مناسب، سال‌هاست در تولید گردو در استان لرستان جایگاه ویژه‌ای دارد.
طبق آمارهای رسمی، بیش از دو هزار هکتار از باغات شهرستان سلسله به کشت گردو اختصاص یافته است و مسئولان پیش‌بینی می‌کنند امسال بیش از پنج هزار تُن گردو از این باغات برداشت شود؛ رقمی که سهم قابل توجهی در تأمین گردوی مصرفی استان دارد.
آغاز فصل کار و تلاش
یکی از باغداران منطقه در گفت‌وگو با تاج خبر گفت: «برداشت گردو از اوایل مهر آغاز می‌شود و حدود بیست روز تا یک ماه ادامه دارد. در این مدت روزانه بین ۱۰ تا ۱۵ نفر کارگر برای جمع‌آوری، پوست‌گیری و خشک‌کردن گردو به ما کمک می‌کنند.»
او با اشاره به سختی کار در این فصل افزود: «برداشت گردو کار ساده‌ای نیست. باید درخت‌ها را بتکانیم، گردوها را جمع کنیم، پوست بگیریم و در نهایت آن‌ها را در آفتاب خشک کنیم تا برای عرضه به بازار آماده شوند. اما خوشبختانه امسال وضعیت محصول خوب است و زحمت یک‌ساله‌مان به بار نشسته.»
یکی دیگر از کشاورزان نیز در گفت‌وگو با تاج خبر بیان کرد: «امسال ثمر باغ‌ها خوب بوده و تقریباً یک ماه از این طریق برای خودمان و کارگران درآمد داریم. گردو برای ما نه‌تنها محصولی اقتصادی، بلکه برکت زندگی‌مان است.»
کهمان؛ بهشت گردو در دل زاگرس
منطقه کهمان در دامنه رشته‌کوه زاگرس و در نزدیکی شهر الشتر قرار دارد. آب و هوای معتدل کوهستانی، زمستان‌های سرد و تابستان‌های خنک، این منطقه را به یکی از بهترین نقاط برای کاشت درخت گردو در کشور تبدیل کرده است.
بنا بر گفته کارشناسان جهاد کشاورزی، خاک حاصل‌خیز و منابع آبی زیرزمینی سالم، موجب شده گردوی سلسله از نظر کیفیت مغز، چربی و طعم در میان بازارهای داخلی و حتی صادراتی جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
مغز سفید و چرب گردوهای این منطقه شهرتی فراتر از مرزهای لرستان پیدا کرده و بسیاری از تجار برای خرید محصول به‌صورت مستقیم به روستاهای سلسله مراجعه می‌کنند.
از باغ تا بازار؛ مسیری پرچالش
با وجود کیفیت بالای محصول، کشاورزان سلسله همچنان با مشکلاتی در زمینه بازاریابی و فروش مستقیم مواجه‌اند. کارشناسان نیز معتقدند که ایجاد واحدهای فرآوری، پوست‌گیری صنعتی و بسته‌بندی می‌تواند ارزش افزوده قابل توجهی برای این محصول ایجاد کند و از خام‌فروشی جلوگیری نماید.
برداشت گردو نه‌تنها برای کشاورزان، بلکه برای کارگران فصلی نیز منبع درآمد محسوب می‌شود. در این ایام، بسیاری از جوانان روستاهای اطراف برای کار در باغ‌ها مشغول می‌شوند و به گفته باغداران، هر سال ده‌ها نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از این طریق مشغول به کار می‌شوند.
افزایش بهره‌برداران و استقبال بازارهای همجوار
مریم ملکی‌صادقی، فرماندار شهرستان سلسله، در گفت‌وگو با تاج خبر اظهار داشت: در حال حاضر بیش از پنج هزار و دویست بهره‌بردار (۵۲۱۱ نفر) در زمینه تولید گردو در شهرستان سلسله فعالیت دارند.
وی توضیح داد: کیفیت بالای گردوهای این منطقه، از جمله پوست نازک، مغز درشت، طعم مطبوع و درصد بالای تولید روغن، باعث شده تا محصول باغداران سلسله مشتریان فراوانی در داخل و خارج از استان پیدا کند.
وی افزود: به‌دلیل همین کیفیت ممتاز، بازار گردوی سلسله نه‌تنها در لرستان، بلکه در استان‌های همجوار همچون کرمانشاه و همدان نیز رونق گرفته است و بسیاری از خریداران به‌صورت مستقیم برای تهیه محصول به این منطقه مراجعه می‌کنند.
نبود صنایع تبدیلی؛ دغدغه همیشگی
در حالی‌که فصل برداشت گردو در شهرستان سلسله به اوج خود رسیده، نبود صنایع تبدیلی و فرآوری این محصول از مهم‌ترین دغدغه‌های تولیدکنندگان و فروشندگان محلی به شمار می‌رود. بسیاری از باغداران و فعالان اقتصادی معتقدند که ایجاد واحدهای فرآوری و بسته‌بندی می‌تواند سهم کشاورزان را از سود واقعی بازار افزایش دهد و از خام‌فروشی محصول جلوگیری کند.
یکی از فروشندگان گردو در بازار الشتر در گفت‌وگو با تاج خبر گفت: برداشت گردوی الشتر امسال بسیار خوب بوده و به همین خاطر از سراسر کشور خریدار برای تهیه محصول به اینجا می‌آیند. کیفیت گردوی منطقه باعث شده بازار ما همیشه پررونق باشد.
او در ادامه افزود: حداقل ۱۰ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق همین گردوفروشی مشغول به کار هستند و از این راه نان خانواده‌شان را تأمین می‌کنند. اگر صنایع تبدیلی در شهرستان راه‌اندازی شود، می‌توانیم علاوه بر فروش خام، در زمینه بسته‌بندی و فرآوری هم فعالیت کنیم و اشتغال بیشتری ایجاد شود.
در همین حال، یکی از خریداران گردو نیز به تاج خبر گفت: گردوی الشتر واقعاً گردوی باکیفیتی است. من برای خرید مرغوب‌ترین گردو به اینجا آمده‌ام تا آن را به کرمانشاه بفرستم. طعم، رنگ و اندازه گردوی این منطقه با بسیاری از مناطق دیگر فرق دارد و به‌همین دلیل همیشه مشتری خودش را دارد.
نبود زیرساخت‌های مناسب برای فرآوری و انبارداری محصول، از چالش‌های مهم این شهرستان است. فعالان بازار گردو در سلسله معتقدند با حمایت بیشتر از بخش خصوصی، می‌توان صنایع تبدیلی را راه‌اندازی کرد و ضمن افزایش ارزش افزوده، زمینه صادرات این محصول مرغوب را نیز فراهم ساخت.
لزوم ایجاد صنایع تبدیلی و توسعه بازارهای هدف
یکی از تولیدکنندگان گردو در گفت‌وگو با تاج خبر با اشاره به گستره بازار مصرف این محصول گفت: بیشتر گردوهای تولیدی شهرستان سلسله به استان‌های همجوار از جمله تویسرکان، اصفهان و تهران ارسال می‌شود. به دلیل کیفیت بالا و مغز درشت، گردوی الشتر همیشه در بازارهای مختلف کشور مشتری دارد و خریداران ترجیح می‌دهند محصول این منطقه را تهیه کنند.
وی افزود: اگر بتوانیم صنایع بسته‌بندی و فرآوری گردو را در خود شهرستان راه‌اندازی کنیم، دیگر لازم نیست بخش زیادی از محصول را به‌صورت خام به استان‌های دیگر بفرستیم. این کار هم برای کشاورزان سود بیشتری دارد و هم باعث اشتغال‌زایی در منطقه می‌شود.
در همین زمینه، مریم ملکی‌صادقی فرماندار شهرستان سلسله نیز در گفت‌وگو با تاج خبر اظهار داشت: مدیریت شهرستان درصدد است با توجه به اینکه گردو از محصولات شاخص منطقه محسوب می‌شود و ظرفیت بالایی در صنایع تبدیلی و تکمیلی دارد، واحدهای صنعتی مرتبط در این حوزه را ایجاد و توسعه دهد. هدف ما این است که حلقه تولید تا مصرف در داخل شهرستان تکمیل شود تا ارزش افزوده محصول نصیب تولیدکنندگان بومی گردد.
ملکی‌صادقی با اشاره به برنامه‌های توسعه‌ای افزود: با حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و ارائه تسهیلات لازم، به‌دنبال آن هستیم که زنجیره کامل تولید، فرآوری، بسته‌بندی و عرضه گردو در سلسله شکل بگیرد تا این محصول بتواند جایگاه واقعی خود را در بازار ملی و حتی صادراتی به دست آورد.
پیش‌بینی برداشت بیش از پنج هزار تُن گردو از باغات سلسله
نامدار صیادی رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در گفت‌وگو با تاج خبر با اشاره به آغاز فصل برداشت گردو در شهرستان سلسله اظهار داشت: برداشت گردو از باغ‌های این شهرستان از ۱۵ شهریورماه آغاز شده و برآورد ما این است که امسال بیش از پنج هزار تُن گردو از باغات سلسله برداشت شود.
وی افزود: سال گذشته میزان برداشت گردو در این شهرستان حدود چهار هزار و پانصد تُن بود و امسال با توجه به شرایط مناسب آب‌وهوایی و رسیدگی باغداران، شاهد افزایش چشمگیری در میزان تولید هستیم.
صیادی همچنین بر ضرورت توجه به صنایع تبدیلی تأکید کرد و افزود: برای بهره‌برداری بهتر از ظرفیت گردوی سلسله، باید در مسیر ایجاد کارخانه‌های بسته‌بندی، روغن‌کشی و فرآوری مغز گردو حرکت کنیم. این اقدام می‌تواند ضمن افزایش ارزش افزوده، مسیر صادرات این محصول باکیفیت را هموار کند و سهم بیشتری از سود بازار را نصیب باغداران کند.
محمد حسن کیانی، مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان هم با بیان اینکه شهرستان سلسله از نظر کیفیت و عملکرد در واحد سطح، رتبه نخست تولید گردو در لرستان را دارد، گفت: اقلیم کوهستانی، آب‌وهوای معتدل و خاک حاصل‌خیز منطقه، شرایطی فراهم کرده که سلسله به‌عنوان قطب تولید گردو در استان شناخته شود.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به رتبه سوم لرستان در کشور و برداشت سالانه ۲۴ هزار تن گردو در سراسر استان، ادامه داد: گردوی سلسله به دلیل پوست نازک، مغز درشت، طعم خوش و درصد بالای روغن، مشتریان بسیاری در بازار دارد و علاوه بر مصرف داخلی، به استان‌های همجوار از جمله همدان و کرمانشاه نیز ارسال می‌شود.
او با اشاره به نقش اقتصادی این محصول گفت: گردو نه‌تنها ارزش غذایی بالایی دارد، بلکه در فصل برداشت برای صدها نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌کند؛ از کارگران برداشت گرفته تا فروشندگان و بسته‌بندی‌کنندگان محصول.
سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی؛ مسیر اشتغال و توسعه در سلسله
در راستای توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی در شهرستان سلسله، سمانه حسن‌پور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی لرستان، در گفت‌وگو با تاج خبر اظهار داشت: در چارچوب برنامه عملیاتی توسعه شهرستان سلسله، هدف‌گذاری شده است تا طی پنج سال آینده بیش از پنج هزار فرصت شغلی در بخش‌های مختلف ایجاد شود؛ بخشی مهم از این فرصت‌ها در حوزه کشاورزی و صنایع تبدیلی محصولات باغی، به‌ویژه گردو خواهد بود.
وی با اشاره به جایگاه ویژه گردو در اقتصاد این شهرستان گفت: گردو یکی از محصولات شاخص سلسله است که می‌تواند در زنجیره صنایع تبدیلی و تکمیلی، زمینه سرمایه‌گذاری گسترده‌ای را فراهم کند. توسعه این بخش نه‌تنها به افزایش درآمد کشاورزان منجر می‌شود، بلکه می‌تواند اشتغال پایدار برای جوانان منطقه ایجاد کند.
حسن‌پور افزود: در برنامه توسعه شهرستان، ایجاد واحدهای فرآوری، بسته‌بندی و روغن‌کشی گردو از جمله طرح‌های اولویت‌دار است تا از خام‌فروشی جلوگیری شود و ارزش افزوده محصول در خود منطقه باقی بماند.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی لرستان تأکید کرد: سلسله ظرفیت بالایی در بخش کشاورزی و صنایع مرتبط دارد. اگر زیرساخت‌های لازم فراهم شود و سرمایه‌گذاران حمایت شوند، این شهرستان می‌تواند به یکی از کانون‌های مهم تولید و فرآوری محصولات کشاورزی در غرب کشور تبدیل شود.
وی خاطرنشان کرد: برنامه توسعه شهرستان با محوریت رونق تولید، کاهش بیکاری و حمایت از اقتصاد روستایی تدوین شده است و تمرکز ما بر آن است که از ظرفیت محصولات شاخصی مانند گردو، برای به حرکت درآوردن چرخ اقتصاد منطقه استفاده شود.
ظرفیت باغات گردو؛ از اقتصاد تا گردشگری
بنابراین گزارش، کارشناسان بر این باورند که باغات گردوی سلسله و منطقه کهمان با داشتن مناظر طبیعی، چشمه‌های زلال و باغ‌های سرسبز، ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری کشاورزی (اگروتوریسم) هم دارد.
بازدید از باغ‌های گردو در فصل برداشت، می‌تواند به یکی از جاذبه‌های گردشگری استان تبدیل شود و زمینه‌ساز معرفی بهتر محصولات محلی باشد.
کیفیت بالای محصول، میزان تولید قابل توجه و تلاش بی‌وقفه کشاورزان، شهرستان سلسله را در جایگاه نخست تولید گردو در لرستان قرار داده است؛ جایگاهی که می‌تواند با توسعه صنایع تبدیلی و حمایت از بهره‌برداران، به الگویی موفق از اقتصاد کشاورزی در غرب کشور تبدیل شود.
