تاج خبر، گروه استان‌ها: روز جهانی ناشنوایان، نه صرفاً یادبودی از یک فقدان، بلکه فرصتی است برای تأمل در باب شکاف‌های ارتباطی و تأکید بر این حقیقت که توانایی شنیدن، تنها یکی از ابعاد درک بشر از هستی است.
جامعه ناشنوایان فارس، با وجود اراده‌ای پولادین و ظرفیت‌های پنهان بسیار، همچنان در عرصه‌های گوناگون با موانعی جدی روبرو هستند که گاه در هیاهوی زندگی روزمره گم شده و کمتر به گوش شنوا می‌رسند. اگرچه تلاش‌های ارزنده‌ای در جهت ارتقای سطح زندگی و کاهش دغدغه‌های این عزیزان در استان صورت گرفته، اما چالش‌های اساسی همچنان پابرجا و نیازمند توجه و اقدام عمیق‌تری هستند.
فراتر از صدا، فراتر از سکوت
یکی از پرتکرارترین و در عین حال دردناک‌ترین موانعی که ناشنوایان فارس با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، چالش ایجاد تعاملات اجتماعی مؤثر است. این موانع، صرفاً به دشواری برقراری ارتباط کلامی محدود نمی‌شود، بلکه در فهم متقابل، پذیرش اجتماعی و حضور فعال در بطن جامعه نمود پیدا می‌کند. فقدان درک کافی از زبان اشاره، کمبود مترجمان متخصص و عدم وجود فضاهای عمومی استانداردسازی شده برای ارتباط، این شکاف را عمیق‌تر می‌کند.
دغدغه تهیه وسایل کمکی مانند سمعک و باتری، به یکی از مهم‌ترین معضلات مالی برای بسیاری از ناشنوایان فارس و خانواده‌هایشان بدل شده است. هزینه‌های بالای این ابزارها، در حالی که نقش حیاتی در بهبود کیفیت زندگی و تسهیل ارتباط ایفا می‌کنند، بار سنگینی بر دوش خانواده‌ها می‌گذارد. حمایت ناکافی بیمه‌ها و عدم پوشش جامع هزینه‌های این وسایل، این مشکل را تشدید کرده و بر رنج این قشر می‌افزاید.
قانون‌گذاران و نهادهای مسئول در استان فارس، وظیفه دارند تا اطمینان حاصل کنند که تمامی سامانه‌ها و خدمات عمومی، از جمله سیستم‌های بانکی، اداری و اطلاع‌رسانی، برای افراد ناشنوا نیز دسترس‌پذیر باشد. متأسفانه، بسیاری از این خدمات هنوز فاقد زیرساخت‌های لازم برای ارتباط مؤثر با ناشنوایان هستند، امری که حضور اجتماعی و استقلال آن‌ها را محدود می‌کند.
روز جهانی ناشنوایان، فرصتی برای تجلیل از این جامعه با حفظ کرامت آن‌هاست
محمدرضا هوشیار، مدیرکل بهزیستی فارس در گفتگو با تاج خبر با اشاره به شعار امسال با عنوان «تحقق حیات اجتماعی ناشنوایان با گسترش زبان اشاره»، بر اهمیت به رسمیت شناختن این زبان به عنوان پلی برای مشارکت فعال ناشنوایان در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تأکید کرد.
وی افزود: سازمان بهزیستی به عنوان متولی حمایت از افراد دارای معلولیت، گسترش زبان اشاره را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است. در حال حاضر ۵ مترجم زبان اشاره مجرب در استان داریم که اگر سایر ارگان‌ها نیز اعلام کنند، آمادگی آموزش به پرسنل آن‌ها و توسعه زبان اشاره و ارتباط با ناشنوایان را داریم.
وی در ادامه بر لزوم یادگیری زبان اشاره، دسترسی ناشنوایان به خدمات عمومی، اشتغال، فناوری‌های ارتباطی و ضرورت ایجاد فرصت‌های برابر بر اساس قانون جامع حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت تأکید کرد.
مدیرکل بهزیستی فارس از کارفرمایان درخواست کرد تا به توانمندی‌های جامعه هدف بهزیستی جهت تولید و اشتغال اعتماد کنند و سپس افزود: تسهیلات وام کارفرمایی و پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی سهم کارفرما، بصورت قرض‌الحسنه توسط بهزیستی به کارفرمایانی که افراد دارای معلولیت را بکارگیری کنند پرداخت می‌شود.
۱۵۵ هزار فرد دارای معلولیت در فارس تحت پوشش هستند
هوشیار گفت: ۱۵۵ هزار فرد دارای معلولیت در استان فارس تحت پوشش سازمان بهزیستی بوده که از این تعداد، ۲۰ هزار و ۳۳۹ نفر دارای معلولیت شنوایی هستند.
وی ادامه داد: در استان فارس غربالگری شنوایی بدو تولد از زیر یک ماهگی توسط بهزیستی انجام می‌شود، تا سه ماهگی تشخیص قطعی و از ۶ ماهگی درمان‌ها آغاز می‌شوند.
مدیرکل بهزیستی استان فارس تصریح کرد: سال گذشته در فارس ۵۰ هزار و ۷۰۰ نوزاد غربالگری شده‌اند و از این تعداد ۲۶۴ نوزاد دارای اختلالات شنوایی بودند.
آگاه‌سازی و ارتقا فرهنگ عمومی جامعه پیرامون شیوه‌های ارتباطی ناشنوایان
هوشیار افزود: ایجاد فرصت‌های برابر برای این افراد در زمینه‌های شغلی و آموزشی، دسترسی مطلوب آنان به تولیدات رسانه‌ای، منابع آموزشی و فضاهای مجازی و در نهایت تلفیق کامل آنان در ساختار جامعه نه تنها خواسته عموم ناشنوایان بلکه از اولویت‌های مهم دستگاه‌های متولی امر نیز به شمار می‌رود.
مدیرکل بهزیستی فارس در پایان خاطر نشان کرد: خدماتی مانند کمک هزینه تحصیلی، درمانی، مشاوره‌ای و تسهیلات خوداشتغالی در کنار تأمین سمعک و کمک هزینه جراحی کاشت حلزون شنوایی بخشی از خدمات بهزیستی به جامعه ناشنوایان است.
گوش‌ها مهم نیستند، چشم‌ها گوش می‌دهند
محبوبه فلاح، کارشناس روانشناسی در گفتگو با تاج خبر تأکید کرد که ناشنوایی فراتر از یک چالش حسی، بر تمامی ابعاد زندگی روانی، اجتماعی و هویتی فرد تأثیر می‌گذارد.
وی اظهار کرد: در روانشناسی به ناشنوایی نه به عنوان یک ناتوانی، بلکه به عنوان تفاوت در تجربه جهانی نگاه می‌کنیم که اگر به درستی مدیریت نشود، می‌تواند منجر به آسیب‌های روانی جدی شود.
فلاح با اشاره به اینکه بیشتر کودکان ناشنوا، فرزند والدین شنوا هستند، گفت: اگر دسترسی به زبان چه زبان گفتاری و چه زبان اشاره در سنین حیاتی رشد یعنی تا ۵ سالگی به تأخیر بیفتد، زیربنای رشد شناختی و هیجانی فرد به شدت متزلزل می‌شود. زبان صرفاً یک ابزار نیست؛ بلکه ابزار فکر کردن، استدلال کردن و نام‌گذاری احساسات است. محرومیت زبانی زودهنگام می‌تواند منجر به تأخیر در رشد عملکرد اجرایی و اختلال در تئوری ذهن شود.
وی افزود: فرد ناشنوا ممکن است در درک نیت‌ها، باورها و پیچیدگی‌های ذهنی دیگران دچار مشکل شود که این خود پایه مشکلات اجتماعی بعدی را می‌سازد.
سکوت‌های شنوا
این کارشناس روانشناسی یکی از مهم‌ترین وظایف در حوزه سلامت روان را کمک به فرد برای هویت‌یابی دانست و گفت: بسیاری از ناشنوایان در نهایت خود را به عنوان عضوی از اقلیت فرهنگی ناشنوایان تعریف می‌کنند که دارای یک زبان و فرهنگ مشترک هستند. این هویت‌یابی عزت نفس آن‌ها را تقویت کرده و سد انزوای اجتماعی را می‌شکند. در مقابل، افرادی که در تعامل با محیط شنوا به دلیل موانع ارتباطی دچار انزوای مزمن می‌شوند، متأسفانه نرخ بالاتری از اضطراب، افسردگی را تجربه می‌کنند. این مشکلات نه به دلیل ناشنوایی ذاتی، بلکه نتیجه نادیده گرفتن نیازهای ارتباطی و فرهنگی آن‌ها توسط جامعه است.
فلاح افزود: روانشناسی خانواده در مواجهه با ناشنوایی نقش حیاتی دارد. والدین شنوا باید از نظر روانشناختی برای پذیرش فرزند ناشنوای خود و پذیرش زبان اشاره حمایت شوند. عدم توانایی والدین در برقراری ارتباط عمیق و مؤثر با فرزندشان، نه تنها ارتباط والد-فرزندی را مخدوش می‌کند، بلکه به رشد عاطفی کودک آسیب می‌زند. لذا والدین باید آموزش ببینند که چگونه از طریق زبان اشاره، نه تنها اطلاعات، بلکه عشق، حمایت و مفاهیم انتزاعی را منتقل کنند.
این کارشناس روانشناسی تصریح کرد: تنها با درک ابعاد روانشناختی این تجربه زیستی است که می‌توانیم کیفیت زندگی و سلامت روان جامعه ناشنوایان را تضمین کنیم.
