تاج خبر – گروه استان‌ها: ادبیات فارسی آیینه‌ای از تاریخ، فرهنگ و روح ملت ایران است و در این گستره پرشکوه، قزوین چون نگینی درخشان، همواره جایگاهی ویژه داشته است.
از قرون گذشته تا امروز این شهر نه‌تنها خاستگاه اندیشمندان و شاعران نام‌آور بوده بلکه در شکل‌گیری جریان‌های فکری و ادبی نیز نقشی تعیین‌کننده ایفا کرده است.
نام‌هایی چون عبید زاکانی، علامه دهخدا، عارف قزوینی، سید اشرف‌الدین نسیم شمال، علامه قزوینی و حمدالله مستوفی، تنها بخشی از چهره‌هایی هستند که از دل این دیار برخاسته‌اند و با آثار ماندگار خود، بر تارک ادبیات ایران نشسته‌اند.
قزوین، با اقلیم فرهنگی خاص خود، بستری برای پرورش نبوغ ادبی بوده و هست و امروز نیز با وجود چالش‌ها، همچنان در دل خود استعدادهایی دارد که می‌توانند ادامه‌دهنده راه بزرگان باشند
قزوین گنجینه‌ای زنده از مشاهیر ادب فارسی است
سید محمد ابوترابی، از شاعران برجسته استان قزوین در گفت‌وگو با تاج خبر با اشاره به جایگاه تاریخی و فرهنگی قزوین در ادبیات فارسی، اظهار کرد: اگر به پیشینه ادبیات فارسی نگاه کنیم بسیاری از بزرگان این عرصه از خطه قزوین برخاسته‌اند و سهم این استان در شکل‌گیری و تحول شعر و ادب پارسی، انکارناپذیر است.
وی با ذکر نمونه‌هایی از چهره‌های ماندگار ادبیات ایران افزود: علامه علی‌اکبر دهخدا، با نگارش فرهنگ وزین و سترگ لغت‌نامه فارسی، گنجینه‌ای بی‌بدیل از واژگان و معانی را برای آیندگان به یادگار گذاشت و ین اثر، ابزاری ارزشمند برای فهم ریشه‌ها و معانی متعدد واژگان فارسی است و همه ما مدیون تلاش‌های علمی او هستیم.
ابوترابی همچنین به نقش علامه قزوینی در تصحیح دیوان حافظ اشاره کرد و گفت: این تصحیح یکی از معتبرترین نسخه‌هاست که مورد اتفاق نظر اکثر صاحب‌نظران قرار دارد.
این شاعر قزوینی عنوان کرد: عبید زاکانی نیز از دیگر مفاخر قزوین است که با زبان طنز، حاکمان زمانه خود را نقد می‌کرد و با آثاری چون منظومه موش و گربه، سبکی نو در طنز فارسی بنیان نهاد؛ سبکی که حتی حافظ نیز از آن تأثیر پذیرفته است.
وی ادامه داد: سید اشرف‌الدین قزوینی، صاحب روزنامه نسیم شمال، در دوران مشروطه با زبان طنز نقش‌آفرینی کرد و عارف قزوینی نیز با تصنیف‌سرایی در همان دوره، نام خود را در تاریخ ادبیات ایران ثبت کرد.
وی تاکید کرد: این‌ها همه از مشاهیری هستند که از قزوین برخاسته‌اند و در پیشینه ادبیات ایران جایگاهی ویژه دارند.
ابوترابی با اشاره به منابع مکتوب موجود درباره شاعران قزوینی گفت: کتاب «فرهنگ سرایندگان قزوینی» که به کوشش مرحوم استاد نقی افشاری و تألیف مرحوم محمود خیری گردآوری شده، بیش از دویست شاعر قزوینی را معرفی کرده و خود گنجینه‌ای ارزشمند از تاریخ ادبیات این استان است.
وی در ادامه به چهره‌های ملی معاصر اشاره کرد و افزود: استاد بهاالدین خرمشاهی و استاد سیدعلی موسوی گرمارودی از افتخارهای قزوین هستند که در حافظ‌پژوهی و شعر معاصر نقش برجسته‌ای دارند.
این شاعر قزوینی تصریح کرد: استاد خرمشاهی علاوه بر شاعری، در پژوهش‌های ادبی جایگاه ویژه‌ای دارد و موسوی گرمارودی نیز از دهه چهل تاکنون از چهره‌های مطرح شعر و پژوهش ادبی بوده است.
ابوترابی همچنین یادآور شد: حمدالله مستوفی، مورخ و شاعر قزوینی، با مثنوی بلند «ظفرنامه» درباره جنگ‌های ایرانیان و مغولان، یکی از شاهکارهای ادبیات تاریخی را خلق کرده است.
وی تاکید کرد: واعظ قزوینی نیز از شاعران سبک هندی قرن یازدهم هجری است که در کنار چهره‌هایی چون صاحب تبریزی و بی دل دهلوی، جایگاه مهمی در این سبک دارد.
وی با اشاره به واحد قزوینی، از دیگر نام‌آوران این خطه، گفت: مقام معظم رهبری نیز در سخنان خود از واحد قزوینی یاد کرده‌اند که نشان‌دهنده جایگاه والای او در ادبیات فارسی است.
ابوترابی در پایان یادآور شد: قزوین با این پیشینه غنی، همواره در ادبیات فارسی نقش‌آفرین بوده و هیچ‌گاه دست‌خالی نبوده است.
قزوین هیچ‌گاه در شعر و ادب دست‌خالی نبوده است
امیر عاملی از شاعران برجسته و صاحب‌سبک استان قزوین، در گفت‌وگویی با تاج خبر، با اشاره به جایگاه تاریخی و فرهنگی قزوین در عرصه شعر و ادب فارسی، اظهار کرد: شعر و ادب همواره از سرمایه‌های بزرگ بشریت و ایران عزیز بوده و به‌نوعی شناسنامه حماسه‌سازی و هویت‌فرهنگی ما محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه قزوین سهمی بسزا در حوزه شعر و فرهنگ کشور دارد، افزود: بسیاری از بزرگان تأثیرگذار در تحولات ادبی و فرهنگی ایران از این دیار برخاسته‌اند.
وی با مرور تاریخی بر نقش قزوین در ادبیات فارسی افزود: از دوره صفویه با چهره‌هایی چون واعظ قزوینی و شرف‌جهان قزوینی گرفته تا دوران مشروطه با میرزا علی‌اکبر دهخدا، که در طنز و نثر فارسی صاحب سبک بود، همگی نشان‌دهنده ظرفیت بالای این استان در تولید اندیشه و هنر هستند.
این شاعر برجسته قزوینی بیان کرد: همچنین عبید زاکانی، که به تعبیر برخی بزرگان «ولتر شرق» لقب گرفته، از چهره‌هایی است که تأثیر عمیقی بر شعر و ادب فارسی گذاشته و حتی حافظ نیز از او تأثیر پذیرفته است.
عاملی با اشاره به اقلیم و فضای فرهنگی قزوین گفت: شاید آب‌وهوا یا ویژگی‌های اجتماعی این منطقه باعث شده که هنرمندان قزوینی در حوزه‌های مختلف از جمله شعر، خوشنویسی و هنرهای تجسمی، همواره صاحب سبک و اثرگذار باشند. نام‌های بزرگی از این خطه برخاسته‌اند که پرچم هنر و ادب را برافراشته‌اند.
وی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت شعر معاصر قزوین، ضمن اذعان به برخی چالش‌ها، تأکید کرد: با شناختی که از شعرای قزوین دارم با قدرت می‌توانم بگویم که امروز نیز دست قزوین خالی نیست.
عاملی بیان کرد: چهره‌هایی چون استاد حضرتی، استاد روشن، استاد بابک، جنابعالی ثقفی و میرزا علی‌اکبر خان ثقفی از جمله شاعران توانمندی هستند که حرف‌های جدی برای گفتن دارند، هرچند صدای آنان به اندازه عبید یا دهخدا بلند نبوده است.
این شاعر برجسته در پایان خاطرنشان کرد: قزوین هیچ‌گاه در حوزه شعر و ادب دست‌خالی نبوده و همچنان ظرفیت‌های ارزشمندی در این عرصه دارد.
وی یادآور شد: امید است با حمایت‌های فرهنگی و توجه به استعدادهای جوان، این مسیر روشن ادامه یابد و نام قزوین در قله‌های شعر و ادب فارسی بدرخشد.
ظرفیت بالای فرهنگی و ادبی قزوین
به گزارش مهر آنچه واضح است قزوین نه‌تنها در گذشته بلکه در حال حاضر نیز از ظرفیت‌های ادبی و فرهنگی بالایی برخوردار است و با پیشینه‌ای غنی و چهره‌هایی ماندگار در تاریخ شعر و ادب فارسی، همچنان در مسیر خلق آثار فاخر و پرورش استعدادهای تازه‌نفس گام برمی‌دارد.
نام‌هایی چون عبید زاکانی، علامه دهخدا، عارف قزوینی، علامه قزوینی، حمدالله مستوفی، سید اشرف‌الدین نسیم شمال، واحد قزوینی، بهاالدین خرمشاهی و سیدعلی موسوی گرمارودی، تنها بخشی از مفاخر این دیار هستند که در گستره ادبیات ایران نقش‌آفرینی کرده‌اند. این میراث، نه‌تنها مایه افتخار قزوین، بلکه سرمایه‌ای ملی برای فرهنگ و هویت ایرانی است.
این انتظار وجود دارد که با حمایت‌های فرهنگی، توجه به نسل جوان و تقویت زیرساخت‌های ادبی، قزوین همچنان پرچم‌دار شعر و ادب فارسی باقی بماند و صدای فرهنگ ایران از دل این استان، بلندتر از همیشه شنیده شود.
