به گزارش تاج خبر، نداشتن نقشه راه گردشگری، مشکلات زیست محیطی و کمبود تاسیسات و زیرساخت های گردشگری از جمله مهمترین نقاط ضعف در پهنه ساحلی دریای خزر به ویژه استان مازندران به شمار می رود که بدون شک حجم عظیم ظرفیت در سواحل این منطقه نیازمند مدیریتی یکپارچه به منظور افزایش توانمندی در صنعت اشتغالزا و درآمدزای صنعت گردشگری است.
نبود طرح مدیریت یکپارچه ساحلی سبب شده است تا ظرفیت های سواحل مازندران بهینه استفاده نشود و گردشگران منطقه بدون امکانات مربوط به ملزومات صنعت گردشگری در سواحل اعم از تفریحی و خدماتی به دیدن دریا یا در حد شنا کردن در فصل تابستان اکتفا کنند.
بنا به گزارش رسمی افزون بر ۸۰ درصد مسافران و گردشگران مازندران با هدف استفاده از دریا به این خطه شمالی سفر می کنند این درحالی است که این دریا در زمان حاضر از برخورداری از ملزومات صنعت گردشگری دریایی مربوط اهم از زیرساختها و اتوبوس دریایی و قایق سواری و ورزش های آبی محروم است.
کارشناسان امیدوارند اگر ظرفیت طبیعی دریا با تهیه نقشه گردشگری دریایی شکوفا بشود رافع بسیاری از چالش فراروی این استان نظیر بیکاری خواهد بود و اقتصاد دریای محور به معنای واقعی رونق می گیرد.
مناطق ساحلی یکی از مهم ترین و حساس ترین واحدهای مورفولوژیکی(علمی که از ساختمان و شکل ظاهری ابدان موجودات زنده اعم از جانوری و گیاهی و غیر زنده “معدنی ها”بحث می کند) زمین هستند در زمان حاضر حدود دوسوم جمعیت زمین در فاصله ۶۰ کیلومتری از خط ساحلی زندگی می کنند و کشور عزیزمان هفت استان ساحلی – دریایی دارد که ضروری است برای استفاده بهینه و پایدار از ظرفیت های بی شمار مناطق ساحلی خزر مدیریت یکپارچه این مناطق تهیه و تدوین اجرایی شود.
کشورمان با دارا بودن بیش از سه هزار کیلومتر خط ساحلی در کرانه های دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان و با توجه به قرارگیری در موقعیت ژئواستراتژیک خاورمیانه تنگه هرمز و دسترسی به اقیانوس هند خود یک کشور ساحلی با اهمیت بسیار زیاد در منطقه و جهان محسوب می شود.
ژئواستراتژیک عبارتست از مطالعه اثر عوامل استراتژیک محیط جغرافیایی منطقه ای و جهانی روی تصمیم گیری های سیاسی حکومت ها و اثر گذاری های متقابل کشورها در ابعاد منطقه ای و جهانی، و سیاست های قدرتی.
به اعتقاد کارشناسان حوزه گردشگری استان مازندران با پیاده سازی دقیق و اصولی طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در کنار دیگر طرح های مربوط با سرمایه گذاری اصولی می تواند گامی موثر در جهت دستیابی به توسعه پایدار این منطقه باشد.
استان مازندران ۳۳۸ کیلومتر ساحل دارد که بخش مهم گردشگری آن در غرب مازندران از شهرستان محمودآباد تا رامسر واقع شده است که سالانه پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگر داخلی و خارجی است.
دریای خزر با وسعت ۶۰۰ هزار و ۳۸۴ کیلومتر مربع بزرگترین دریاچه یا کوچکترین دریای جهان محصور در خشکی؛ ثروتی بزرگ در شمال ایران است که بهره مندی از سواحل و مواهبش در زمینه های مختلف نیازمند برنامه ریزی علمی و نقشه راه اصولی است.
توسعه گردشگری بدون طرح مدیریت یکپارچه ساحلی ممکن نیست
استاد رشته گردشگری دانشگاه های مازندران و گیلان گفت: بحث مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی سالهای متمادی در کشور مطرح و مورد توجه کارشناسان امر واقع شده اما به جز خطه جنوب آنهم در شرق تنگه هرمز که سازمان بنادر و دریانوردی به صورت عملیاتی به انجام این طرح های مطالعاتی اقدام کرد اما در مناطق ساحلی شمال این مهم هنوز به صورت قطعی انجام نشده است.
محمدرضا اورمزدی در گفت و گو با تاج خبر افزود: در بحث سواحل هم شامل زیستگاه های انسانی شهری هم روستایی و تعبیر دیگر هم روستای ساحلی و مناطق شهری ساحلی داریم که هر کدام دارای کارکردها و مختصات خاص خودشان هستند.
وی خاطرنشان کرد: مهم این که از مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی چه می خواهیم و برای چه این موضوع باید طرح بشود و رابطه اش با صنعت گردشگری چیست؟ یعنی این ۲ فاکتور چه تاثیری بر هم می گذارند و چه تاثیری از هم می پذیرند.
وی تصریح کرد: در همه جای دنیا به این فاکتور توجه اصلی دارد که اولین آن زیست محیطی است یعنی تمام اکوسیستم های آبی، خاکی، جانوری، پوشش گیاهی و گونه های جانوری در آن زیست بوم ساحلی هستند و باید کارکردهای زیست محیطی آلاینده های محیطی بررسی دقیق شود.
مدیریت یکچارچه سواحل به همه مسائل توجه می کند
این پژوهشگر حوزه گردشگری اضافه کرد : اکنون در سواحل مازندران آلاینده های بسیاری زیادی داریم این آلودگی آب که مشهودترین آن هست باید به دنبال کاهش منابع این آلاینده باشیم که مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی به این مسائل توجه ویژه دارد.
اورمزدی بیان کرد : موضوع دوم بحث یکپارچه سازی است که باید فعالیت هایمان را هدفمند کنیم که در راستای چیست، حالا آن کارکرد می تواند گردشگری باشد اگر اقتصاد در استان ما چون مبتنی بر معیشت گردشگری هست باید همه سواحل ساماندهی شود که این مناطق اکنون در ید شهرداری ها و دهیاری هاست.
وی خاطرنشان کرد : اگر راهبرد ما گردشگری باشد که این راهبرد متاسفانه کمتر دیده می شود به طور مثال نوشهر منطقه ساحلی، گردشگری و بندری است، آیا همه رویکردهای ادارات و نهادها شهرستان با منطقه ویژه اقتصادی نوشهر مد نظر قرار می گیرد؟.
این فعال گردشگری مازندران اظهارداشت : تا بحث حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست و یکپارچه سازی و استراتژی هدفمند که در متن مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی هست اتفاق نیفتد توسعه گردشگری پایدار در مناطق ساحلی شمال به ویژه در غرب مازندران محقق نمی شود.
اورمزدی افزود : در همین ارتباط نیز بحث آمایش سرزمین پیش می آید، همه این موارد قطعاتی از یک پازل است که اقتصادی مبتنی بر ساحل یا جنگل و دریا را تشکیل می دهد که می تواند کارکردهای زیست محیطی، گردشگری و توسعه پایدار داشته باشد.
این استاد دانشگاه گفت : چون این طرح تا حالا به معنای واقعی کلمه اتفاق نیفتاده واقعا پاشنه آشیل صنعت گردشگری است یعنی اول پایه بنا را محکم داشته باشیم بعد روی سازه کار صحبت کنیم.
اورمزدی محیط زیست را اولین بحث مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی دانست و گفت: اکوسیستم های زیردریایی خلیج فارس و دریای عمان اعم از جانوری و گیاهی با شمال ایران فرق می کند، در جنوب ایران دریای عمیق داریم اما در شمال گودترین نقطه دریای خزر به عمق ۹۵۰ متر در محدود انزلی واقع شده است.
وی ادامه داد : بنابراین باید بدانیم که از سواحل مازندران برای صنعت گردشگری دریایی چه می خواهیم و هدفگذاری ما چیست؟ اولویت و استراتژی ها مشخص بشود تا بعد روی تاکتیک ها متمرکز بشویم.
اورمزدی خاطرنشان کرد : متاسفانه چیزی که الان در سواحل شمال به ویژه در غرب مازندران شاهد آن هستیم رویکرد بلاتکلیفی است، باید دید که بر سر سواحل به طور مثال از نور تا رامسر چه آمده است و اکنون چه نوع کاربری صورت گرفته است؟ آیا درآمدزایی واقعی از سواحل می شود؟ دولت و مردم هیج نفعی از آن نمی برند، در اقتصاد ساحلی هر دو بهره مند می شوند.
وی اظهارداشت : سواحل مازندران از گذشته تا امروز بیشتر شهرک های ساحلی بوده است یعنی شمال را به اسم دریا می شناختند که بیایند تفریح کنند ولی نه این که کل ساحل را ببریم زیر ساخت و سازهای مسکونی خاص، اهداف نهایی توسعه مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی این است که مردم در اقتصاد دریا و ساحل سهیم باشند.
گردشگری مازندران با نسخه سنتی پیش می رود
شماری از کارشناسان حوزه گردشگری در غرب مازندران معتقدند نسخه سنتی گردشگری دیگر پاسخگوی نیاز توسعه این استان نیست بر ضرورت تهیه طرح مدیریت یکپارچه سازی مناطق ساحلی این مناطق در دولت چهاردهم تاکید دارند.
آنان آمایش سرزمینی و برنامه‌ریزی براساس توان و داشته های گردشگری را تنها راه حل برون رفت از یکنواختی و کرختی این صنعت در مازندران برشمرد و گفتند : باید داشته ها و ویژگی های نقطه به نقطه این استان ها به ویژه مازندران شناسایی و شناسانده شود تا هم گردشگر و سرمایه گذاران و از همه مهم‌تر مدیران محلی نسبت به بهره برداری مناسب از آن اقدام کنند.
با شکوفایی ظرفیت های موجود دریا به طور قطع صنعت گردشگری نیز رونق دو چندان خواهد یافت اما لازمه تحقق این مهم تهیه طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی است که بدون این مهم هر طرحی بی نتیجه نخواهد رسید.
مازندران به طور طبیعی دارای ظرفیت های متعالی برای صنعت گردشگری بوده اما می شود با خرد جمعی و برنامه ریزی علمی و با تهیه طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی به اهداف مورد صنعت گردشگری دریایی و اقتصاد دریا محور دست یافت.
اگرچه رونق و شکوفایی گردشگری ساحلی و دریایی یکی از اولویت‌های دولت چهاردهم و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است و در اسناد توسعه بر ۲ بخش به موضوع تحول دریامحور و تحول گردشگری دریایی تاکید شده است اما مدیریت یکپارچه ساحلی در سواحل خزر با هدف توسعه صنعت گردشگری نیازمند نقشه راه و احصای محورهای اصلی همکاری در راستای برنامه محور شدن آن است که همکاری مستمر بخش های خصوصی و دولتی را می‌طلبد.
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در نخستین سفر خود به غرب مازندران ضرورت تدوین برنامه هدفمند، نقشه راه و تبیین محورهای همکاری با سایر سازمان‌ها و بخش‌های خصوصی برای توسعه گردشگری دریایی در استان‌های شمالی را تاکید کرده بود البته در کنار تحقق این مهم تهیه طرح مدیرت یکپارچه ساحلی امری اجتناب ناپذیر است.
به گفته کارشناسان ریزه‌کاری و پیچیدگی صنعت اشتغالزا و درآمدزای گردشگری زیاد است و به مطالعه، هوشمندی، ابتکار و شهامت مسوولان امر دولت چهاردهم نیاز دارد که باید با یک راهبرد شجاعانه برای احداث تاسیسات گردشگری مناسب وارد این بخش شد و برای سواحل علاوه بر تهیه طرح مدیریت یکپارچه ساحلی به ایجاد تاسیسات و تجهیزات موردنیاز گردشگری اقدام جدی کرد.
بنابر اعلام منابع رسمی از ۴۷۳ کیلومتر ساحل دریا در استان مازندران آیا تاکنون همه این آن آزادسازی صورت گرفته است تا بستر لازم برای ورود سرمایه گذار فراهم شده باشد، آیا برای تحقق راهبرد اقتصاد دریامحور و صنعت گردشگری دریایی میز تخصصی در استانداری یا میراث فرهنگی و دیگر نهادهای مربوط راه اندازی شده است؟.
هنگامی که دریای خزر با معضل پسروی مواجه است آیا می شود بدون تهیه طرح یکپارچه ساحلی به توسعه صنعت گردشگری دریایی اندیشید و اقدام کرد؟. و هر دهها سووال مربوط دیگر که برنامه ریزان امر باید بدان توجه کنند تا گرفتار چالش تکرار آزمون و خطا در هر دوره ای نشویم.
برنامه مدون برای توسعه گردشگری ساحلی نداریم
رئیس کل دادگستری مازندران گفت: برنامه مدون و مشخصی از سوی مسوولان امر و شهرهای ساحلی استان برای توسعه گردشگری ساحلی وجود ندارد.
عباس پوریانی با انتقاد از عدم بهره‌برداری مناسب از ظرفیت‌های اقتصاد دریا محور در استان، گفت: فرصت‌سوزی در حوزه اقتصاد دریا محور یکی از گلایه‌های جدی من در بازدیدهای میدانی از حوزه‌های قضائی مختلف بوده است که با وجود بستر مناسب برای این نوع اقتصاد، هنوز اقدام مؤثری در استان صورت نگرفت.
وی با اشاره به سیاست‌های کلان کشور در این حوزه، افزود: اقتصاد دریا محور از تأکیدهای رهبر معظم انقلاب است که در آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ ابلاغ شد اما متأسفانه در استان مازندران هنوز بهره‌برداری شایسته‌ای از این سیاست صورت نگرفته است.
پوریانی با قدردانی از پیگیری‌های استاندار مازندران، خاطرنشان کرد: استاندار واقعاً با انگیزه و دغدغه‌مند پیگیر مسائل استان هستند و از ایشان صمیمانه تشکر می‌کنم. با این حال، نیاز است سایر مسوولان استان در این زمینه فعال‌تر وارد عمل شوند.
رئیس‌کل دادگستری مازندران با اشاره به وضعیت سواحل مازندران گفت: وقتی به سواحل دریای خزر نگاه می‌کنیم، می‌بینیم بدون اینکه برنامه مشخصی وجود داشته باشد، مسافران در این فضاها حضور می‌یابند در حالی که حتی حداقل امکانات رفاهی هم برای آن‌ها فراهم نشده و این در شأن مردم میهمان‌نواز مازندران نیست.
