به گزارش خبرنگار تاج خبر، “پنجاه به‌در” یکی از مراسم های قدیمی مردم قزوین محسوب می شود که مردم هر سال و در نوزدهم اردیبهشت ماه در باغستان‌های سرسبز این شهر گرد هم می‌آیند تا مراسمی اصیل و سنتی را با شادی و نشاط برگزار کنند.
قزوین هم همانند دیگر شهرهای کشور به مناسبت‌های مختلف، رسوم کهن متفاوتی دارد که با وجود پیشینه فرهنگی و هنری خود، جزو معدود شهرهایی محسوب می‌شود که از این منظر بسیار غنی و پربار است، شهری که تاریخ شکوفایی هنری آن به دوره صفوی باز می‌گردد و چهره‌های ماندگار ادبی، فرهنگی و تاریخی آن زبانزد خاص و عام است.
اگر چه در طول تاریخ و در برخی از مناطق کشور بسیاری از مراسم های قدیمی یا فراموش شده و یا دیگر رنگ و بوی سابق را ندارد اما پنجاه به در قزوینی‌ها هیچگاه برای مردم این شهر منسوخ نشده و اتفاقا هر سال با رونق و شکوه بیشتری نسبت به سال‌های قبل برگزار می‌شود.
مراسم پنجاه به در یا یک آیین مذهبی
بسیاری از تاریخ‌پژوهان، مراسم “پنجاه به در” را یک آیین مذهبی می‌دانند که ریشه در اعتقادات و باورهای کهن و تاریخی مردم قزوین دارد و در این مراسم، قزوینی ها نوزدهم اردیبهشت ماه هر سال پس از رفتن آفتاب در مصلی شهر که واقع در باغستان سنتی قزوین است گرد هم می‌آیند و هر کدام در کنار سفره‌های رنگین با انواع مختلف خوراکی و مواد غذایی، مراسم دعا و نماز برای طلب باران را نیز به جای می‌آورند.
عصرگاه نوزدهم اردیبهشت در مصلای قزوین که قدم بزنید بوی دیماج و آش رشته به مشام و صدای خنده کودکان و معاشرت مردم با یکدیگر به گوش می‌رسد و برای چند ساعت هم که شده می‌توان وجوه نشاط اجتماعی را بین مردم به تماشا نشست.
کارشناسان فرهنگی معتقدند که زمان دقیقی در خصوص تاریخچه مراسم پنجاه به در وجود ندارد اما با این حال این آیین در سال ۸۹ با شماره ۱۸۵ در فهرست آثار ناملموس ملی به ثبت رسیده است و بنا به شفاهیات موجود، ریشه برگزاری این مراسم به پیش از اسلام بازمی‌گردد و پس از اسلام نیز با برگزاری آیین‌های دینی مانند نماز ادامه یافته است.
با توجه به اینکه قزوین از نظر موقعیت جغرافیایی در منطقه گرم و خشک قرار دارد، طلب باران برای دشت قزوین و زمین‌های کشاورزی که بیشتر مردم جزو باغداران نیز بودند، باعث پدید آمدن این آیین سنتی شده است و در کنار طلب باران، زنان و مردان قزوینی سنگ‌هایی را به بدنه آب انبار می‌چسباندند و از این طریق طلب برکت داشتند.
از این رو خواندن ۲ رکعت نماز و دعای باران و پخش نذورات از جمله این مراسم به شمار می‌آید که مردم قزوین در روز پنجاه به در آن را به خوبی انجام می‌دهند و برای این روز به صورت خانوادگی برنامه ریزی می‌کنند تا در کنار یکدیگر باشند و علاوه بر اینکه به دامان طبیعت می‌آیند و چند ساعتی با یکدیگر معاشرت می‌کنند، این مراسم قدیمی را نیز انجام می‌دهند.
سفره‌های رنگین و نشاط اجتماعی در دل یک رسم کهن
سفره‌های رنگین قزوینی‌ها که در زمین‌های مصلی برروی زمین پهن می‌شود خوراکی‌هایی از جمله دیماج، هندوانه، آش رشته، شیرینی و باقلوایی که از عید نوروز در خانه‌ها باقی مانده را در دل خود دارد و برخی خانواده‌ها نیز در کنار این خوراکی‌ها آجیل شیرین چهار مغز هم به همراه خود می‌آورند که شامل کشمش، پسته، بادام، قیسی یا مغز است.
مصلی در محله کبودستان باغستان سنتی قزوین و در ضلع جنوب شرقی دروازه تهران قدیم واقع است که باغ‌های اطراف آن منظره بسیار زیبایی را برای مردم شهر به ارمغان آورده و این مکان به محلی برای برگزاری پنجاه به در معروف شده و هر سال میزبان میهمانان بسیاری از قزوین و همچنین شهرهای دیگر است.
در کنار مراسمی که مردم هر ساله در روز پنجاه به در برگزار می‌کنند، مسوولان استانی نیز برنامه‌هایی از جمله دعوت از میهمانان داخلی و خارجی برای شرکت در این آیین، برگزاری جشنواره‌های مختلف در نقاط مختلف شهر و همچنین افزایش شادی و نشاط را مورد نظر خود قرار می‌دهند و همگی تلاش دارند تا این مراسم به نحو مطلوبی برگزار شود.
کلام آخر:
آیین، رسوم و سنن مختلفی که از گذشته‌های دور برای آیندگان و نسل‌های آینده باقی مانده، باید توسط مردم با شوق و ذوق هر چه تمام‌تر حفظ و مورد توجه واقع شود، چراکه این آیین هرکدام تاریخ و تاریخچه‌ای از گذشتگان را در دل خود دارد و از این رو باید در تلاش باشیم تا ارزش و احترام این رسوم را حفظ کرده و آن را به آیندگان منتقل کنیم.
امروز مراسم پنجاه به در نیز یکی از آن رسوم قدیمی و اصیلی است که توسط مردم حفظ شده و به عنوان پیام‌آور پاکی طبیعت که دارای جنبه های هویتی، فرهنگی و اجتماعی است توسط قزوینی‌ها همچنان حفظ و ادامه خواهد یافت.
