اجرای طرح تغییر ساعت کاری کارکنان دولت در سنوات گذشته مسائل و مشکلات بسیاری برای مردم ایجاد کرد: از مادری که برای رساندن فرزندش به مهدکودک دچار مشکل بود تا کارمندی که در تاریکی صبح با نگرانی به محل کار می‌رفت. این مسائل تنها کسری از مواردی است که مردم در سامانه ارتباط مردم و دولت(سامد) مطرح کرده‌اند. سامانه‌ای که پل ارتباطی مردم و دولت است و شهروندان مسائل، مطالبات و پیشنهادهای خود را در آن ثبت می‌کنند.
در این میان مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری در گزارش‌های «پیش‌نگر؛ بازخوانی مهمترین مشکلات مردم در سال ۱۴۰۳»، داده‌های سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) را تحلیل می‌کند تا مسائل تکراری را شناسایی و به دستگاه‌های اجرایی هشدار دهد.
اکنون در آستانه تغییر ساعت کاری کارکنان دولت گزارش‌هایی از این دست می‌توانند کمک کار دولت در احتراز از مسائل پیشین و بهبود خدمت رسانی به شهروندان شوند.
از گذشته تا امروز
تغییر ساعت رسمی و تنظیم ساعات کاری کارکنان دولت، سابقه‌ای طولانی دارد. در دولت مرحوم آیت الله هاشمی (۱۳۷۰)، تغییر ساعت رسمی ۱۰۰ مگاوات صرفه‌جویی کرد. در دولت احمدی‌نژاد (۱۳۸۴)، این سیاست لغو شد، هرچند توانیر از صرفه‌جویی ۱.۵ درصدی خبر داد. در دولت رئیسی (۱۴۰۱)، مجلس از ۱۴۰۲ تغییر ساعت رسمی را ممنوع کرد که از فروردین ۱۴۰۳ اجرا شد و اینگونه به افزایش ناترازی انرژی دامن زد.
در سال ۱۴۰۴ اما، دولت پزشکیان لایحه‌ای برای احیای تغییر ساعت رسمی به مجلس ارائه کرد. این لایحه، تدوین‌شده توسط سازمان اداری و استخدامی و وزارت نیرو، به دنبال صرفه‌جویی ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ مگاواتی بود. اما مجلس بررسی فوری را رد کرد و بررسی به ۱۴۰۵ موکول شد. در نتیجه دولت طبق مصوبه مجلس می بایست از ۱۵ خرداد تا ۱۵ شهریور ساعات کاری را از ۶ صبح آغاز کند.
در این میان وزیر نیرو نیز پیشنهاد شروع از ۱۵ اردیبهشت را مطرح کرد که در نهایت در دولت مقرر شد از ۲۰ اردیبهشت اجرا شود.
دولت پزشکیان: تعهد به هماهنگی
دولت پزشکیان متعهد به اجرای این طرح با کمترین فشار بر کارکنان است.
رئیس سازمان اداری و استخدامی اظهار داشت: «هدف ما صرفه‌جویی در انرژی است، اما نه به قیمت دشواری برای کارکنان. شناورسازی ساعات کاری در دست بررسی است.» رئیس‌جمهور پزشکیان تأکید کرد: «قانون باید مشکلات مردم را حل کند.» این تعهدات، امیدی برای ۱۴۰۴ است.
تابستان ۱۴۰۳: چالش‌های مردم
تابستان ۱۴۰۳، سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) پر از پیام‌هایی شد که مشکلات تغییر ساعت کاری را بازگو می‌کردند. کارمندی از کرج نوشته بود: «مترو صبح زود نیست، هزینه تاکسی اینترنتی بالاست.» مادری در تهران گلایه کرد: «مهدکودک ساعت ۷ باز می‌شود.» داده‌کاوی در سامد، چالش‌های را نشان دادند:
● نبود حمل‌ونقل عمومی پیش از ۶ صبح.
● ناهماهنگی مهدکودک‌ها با ساعات کاری.
● فعالیت برخی ادارات مانند تأمین اجتماعی تا ساعت ۱۶.
● روشن ماندن سیستم‌های سرمایشی پس از ساعت کاری.
● ناامنی تردد زنان در تاریکی صبح.
● اختلال در ساعت بیولوژیکی کارکنان.
● تأخیر در ارائه خدمات برخی ادارات تا ساعت ۸.
● بیشترین گلایه‌ها از خوزستان.
● پیشنهاد اجرای دائمی تغییر ساعت کاری.
این پیام‌ها هشداری برای ۱۴۰۴ هستند.
نایب‌رئیس کمیسیون انرژی: همراه با مردم
هنگامی که نایب‌رئیس کمیسیون انرژی از پیام‌های سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) آگاه شد، سخنانش بازتاب دغدغه‌های مردم بود. او گفت: «نظارت ضعیف، مشکل اصلی است. این مسئله نه‌تنها در این طرح، بلکه در بسیاری از سیاست‌ها دیده می‌شود. دولت هم مجری است، هم ناظر. وقتی بخشنامه اتمام کار در ساعت ۱۳ صادر می‌شود، وزرا باید اجرای آن را پیگیری کنند، نه اینکه تخلف ادارات بی‌پاسخ بماند.»
درباره ناامنی زنان و ناهماهنگی مهدکودک‌ها اظهار داشت: «این مشکلات واقعی‌اند. مردم از ناامنی صبحگاهی برای زنان شاغل و ناهماهنگی مهدکودک‌ها گلایه دارند. در تابستان، ساعت ۶ صبح هوا روشن است، اما در زمستان، تاریکی برای کارکنانی که از شهریار به تهران می‌آیند، دشوار است، به‌ویژه برای زنان. استانداران باید با توجه به شرایط اقلیمی و اجتماعی، ساعات کاری را تنظیم کنند.»
درباره اتلاف انرژی افزود: «مردم از روشن ماندن سیستم‌های سرمایشی گلایه دارند. وقتی بخشنامه خاموشی این سیستم‌ها صادر می‌شود، دستگاه‌های اجرایی باید نظارت دقیق کنند. مجلس نظارت کلی دارد، اما نمی‌تواند تک‌تک ادارات را بررسی کند.»
او تغییر ساعت رسمی را راه‌حل بهتری دانست: «مردم تغییر ساعت رسمی را ترجیح می‌دهند. این سیاست سال‌ها موفق بود و هماهنگی ایجاد می‌کرد. لغو آن اشتباه بود.»
او پیشنهاد کرد: «دولت سامانه‌ای دیجیتال برای گزارش تخلفات ادارات راه‌اندازی کند تا مردم مستقیماً مشکلات را مطرح کنند. تیم‌های بازرسی باید فعال‌تر شوند. استانداران نیز در مناطقی مانند خوزستان که گرما شدید است، ساعات کاری را زودتر آغاز کنند.»
پیشنهادها برای تابستان ۱۴۰۴
در بهار ۱۴۰۴، گزارش‌های پیش‌نگر سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد) راهنما هستند. پیشنهادهای زیر می‌توانند چالش‌ها را رفع کنند:
● فعال‌سازی مترو و اتوبوس از ۵ صبح.
● هماهنگی مهدکودک‌ها و شناورسازی ساعات کاری والدین.
● ایجاد سامانه دیجیتال برای گزارش تخلفات و تقویت بازرسی.
● تشکیل کارگروهی برای اجرای آزمایشی تغییر ساعت رسمی.
● تنظیم ساعات کاری توسط استانداران بر اساس اقلیم.
● تقویت امنیت صبحگاهی و ساعات شناور برای زنان.
● اطلاع‌رسانی گسترده درباره طرح.
● ارائه دستورالعمل‌های وزارت بهداشت برای کاهش اختلالات.
● پاداش به ادارات هماهنگ و جریمه متخلفان.
سخن پایانی: امید به ۱۴۰۴
تابستان ۱۴۰۳ درس‌هایی ارزشمند داشت. پیام‌های سامانه ارتباط مردم و دولت (سامد)، که مرکز ارتباطات مردمی آن‌ها را تحلیل کرد، راهگشا شدند.
تعهدات دولت پزشکیان و سخنان نایب‌رئیس که با پیام‌های مردم همخوانی داشت، امیدبخش است.
تابستان ۱۴۰۴ فرصتی است تا این طرح رضایت مردم را جلب کند. آیا با پیشنگری دولت لبخند مردم جای گلایه‌هایشان را خواهد گرفت؟
