گروه جامعه تاج خبر– طبیعت ایران در طول تاریخ همواره سرشار از حوادثی بوده که به مرور زمان به بخش مهمی از وقایع محیط زیستی کشور تبدیل شده اند و تاثیرگذاری برخی از آنها تا حدی است که هر چه از زمان وقوع آن می گذرد نه کم می شوند و نه فراموش، یا اینکه عده ای نمی گذارند که فراموش شوند؛ این مشکلات نه تنها کیفیت زندگی روزمره و حتی سلامت مردم را تحت تأثیر قرار می دهند بلکه تهدیدی برای تنوع زیستی و منابع طبیعی کشور به شمار می‌روند که آلودگی هوا، کاهش منابع آبی، گرمایش زمین، تغییرات اقلیمی، خشکسالی، از بین رفتن جنگل‌ها، بیابان‌زایی و تخریب زیستگاه‌های طبیعی و تهدید حیات وحش برخی از مهمترین آنها است.
در این میان اجرای برخی پروژه ها آنهم در مناطقی حساس از لحاظ اکوسیستم هم مزید بر علت می شود به طوری که آثار زیانباری بر جای می گذارد که پروژه پتروشیمی میانکاله یکی از آنها است که زمان شکل گیری حرف و حدیث های زیادی برای آن مطرح شد، درخواست احداث پتروشیمی در میانکاله سال ۱۳۸۶ به جریان افتاد و مانند هر پروژه‌ای با کش و قوس‌های زیادی همراه بود، موافقان و مخالفان زیادی وارد عرصه شدند، از انجا که فشار مخالفان اجرای این پروژه زیاد بود از این رو این فشارها باعث شد تا پروژه برای مدتی مسکوت بماند.
اما دوباره در دولت دوازدهم موضوع مطرح و در جلسه ۱۷ اسفند ۱۳۹۹ به پیشنهاد وزارت نفت و با ادعای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای رفع نیاز صنایع پایین دستی پتروشیمی، ایجاد اشتغال پایدار و با رویکرد آمایش سرزمینی از طریق اجرای طرح‌های پیشبران صنعت پتروشیمی و نیز با تاکید بر تکمیل زنجیره ارزش متانول- پروپیلن به استناد اصل ۱۳۸ قانون اساسی، مصوب شد.
تصویب این پروژه که در تقابل با محیط زیست بود، دوباره ناراحتی دوستداران محیط زیست را برانگیخت، در همین گیر و دار در ۲۳ اسفند ۱۴۰۰ خبر رسید که کلنگ احداث پتروشیمی میانکاله به زمین زده شد و مجریان آن از تعطیلات نوروز ۱۴۰۱ استفاده و اقدام به فنس‌کشی محدوده این پروژه کردند، بعد از آن دوستداران محیط زیست و در کنار آنها سازمان حفاظت محیط زیست با جدیت مقابل چنین طرحی که گزارش ارزیابی محیط زیستی هم نداشت ایستادند و همان زمان نامه توقف طرح از سوی سازمان محیط زیست به مدیر عامل شرکت پتروشیمی امیرآباد مازندران ارسال و تاکید شد اگر قرار است مجوزی برای این طرح صادر شود باید مطالعات تکمیلی انجام و مورد تایید این سازمان قرار گیرد.
اما بعد از یک دوره سکوت اواخر فروردین ماه امسال بود که دوباره تحرکاتی در محدوده مرتع حسین‌آباد بهشهر که قبلا برای احداث پتروشیمی میانکاله در نظر گرفته شده بود، موجب نگرانی مردم محلی و فعالان محیط زیست شد، بعد از آن سازمان حفاظت محیط زیست وارد عمل و اقدام به جمع آوری مستندات کرد بعد از آن شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در جلسه چهارشنبه ۳ اردیبهشت ماه هیات دولت این گزارش ها را ارائه کرد و بعد از آن رئیس جمهور دستور توقف اجرای پروژه را صادر کرد.
بعد از این دوباره تحرکاتی در منظقه گزارش شد که برای دوستداران جای سوال پیش آمد که وقتی رئیس جمهور دستور توقف پروژه را داده چرا دوباره رفت و آمدهایی در محدوده کارگاهی پروژه مشاهد می شود که شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار تاج خبر گفته بود: مساله مهم در روند توقف این پروژه ، لغو مصوبه آن است تا برای همیشه پرونده آن بسته شود، بعد از اینکه رئیس جمهور دستور توقف اجرای پروژه میانکاله را صادر کرد برخی اعلام کردند که این کار جدیدی نیست و این اقدام در دولت قبل انجام شده بود، اما نکته مهم این است که در دولت قبل مجوز آن لغو نشده بود و زمین به منابع طبیعی باز پس داده نشد برای همین سرمایه گذار در هر فرصتی تحرکاتی را در منطقه انجام می دهد.
وی افزود: برای تعیین تکلیف بخش حقوقی این پروژه، معاون محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست به همراه نماینده ویژه رئیس جمهور به منطقه میانکاله رفتند تا از نزدیک شرایط را ببینند، بعد از آن منطقه را بررسی و مستندات مربوطه را جمع آوری کردند که در جلسه هیات دولت ارائه کردم .
وی تاکید کرد: نظر ما در سازمان حفاظت محیط زیست این است که باید از نظر حقوقی مصوبه این پروژه لغو شود و چون یک دولت این مصوبه را داده بنابراین باید از طرف دولت هم لغو شود.
بعد از قرار شده بود که مستندات حقوقی به دست آمده در جلسه هیات دولت ( یکشنبه ۷ اردیبهشت ) ارائه شود تا نسبت به لغو مصوبه این پروژه اقدام صورت گیرد، چون در این صورت زمین ۹۰ هکتاری پروژه به منابع طبیعی بر می گردد که مستندات ارائه شد و بعد از آن جلسه فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس، از دستور رئیس‌جمهور برای بازگشت منطقه پتروشیمی گهر مازندران به اراضی ملی میانکاله خبر داد.
در این مطلب آمده است: به دنبال دستور رییس جمهور در هفته گذشته؛ منطقه پتروشیمی گهر مازندران به اراضی ملی میانکاله بازگشت.
تا رفع آثار زیانبار پروژه میانکاله هرگز نباید اجرا شود
همچنین عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار محیط زیست تاج خبر درباره لغو مصوبه پروژه میانکاله گفت: این پروژه آثار زیانبار زیست محیطی به همراه دارد، رئیس جمهور شخصا دستور توقف آنرا صادر کرده است، نگاه محیط زیست هم بر توقف اجرای این پروژه است.
احمد فاطمی افزود: تمام حرف من این است تا زمانی که این پروژه به رغم محاسنی که دارد برای آثار زیانبار و مخربی که بر محیط زیست و اکوسیستم منطقه بر جای می گذارد فکری نشود به نظر من هرگز نباید این پروژه ادامه پیدا کند.
نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی درباره اینکه اکنون میانکاله با کم آبی مواجه شده و بخش زیادی از آن خشک شده از طرفی هم پتروشیمی به آب زیادی نیاز دارد چه باید کرد؟ تاکید کرد: از این جهت ما هم مخالفیم و به توقف آن کمک می کنیم.
فاطمی گفت: به نظر من با توجه به اینکه محیط زیست جزو حقوق بنیادین بشر و جزو مظاهر حقوق شهروندی است، بنابراین ما محیط زیست را اولویت قرار می دهیم و هر چیزی حتی توسعه، اشتغال و صنعت اگر در تعارض با محیط زیست باشد قطعا ما در کنار محیط زیست و حامیان محیط زیست خواهیم ایستاد.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: حتی اگر اشتغال هم ایجاد کند اما بخواهد اکوسیستم منطقه را با چالش جدی و خطرات جبران ناپذیر مواجه کند ما با اجرای آن مخالف هستیم.
چرا باید میانکاله را حفظ کنیم
شبه جزیره میانکاله در نوار ساحلی دریای خزر منطقه‌ای غنی از لحاظ پوشش گیاهی و وجود انواع گونه‌های جانوری و پرندگان است که بخش زیادی از آنها مهاجر هستند. این منطقه به علت بکر بودن مکان امنی برای تخم گذاری انواع پرندگان است. بر این اساس، سالیانه بیش از ۲۰۰ گونه پرنده در آن لانه‌گزینی می‌کنند، جنگل بزرگی از انار وحشی و بوته‌های تمشک واقع در آن مکان مناسبی برای تهیه غذا و لانه‌سازی انواع حیوانات است.
پرندگان مهاجر که شهرت میانکاله بیشتر به خاطر آنهاست از جمله فلامینگوی بال قرمز، انواع مرغابی، غاز وحشی، قوی فریادکش، مرغ سقای پاخاکستری، فلامینگو، عروس‌غاز، غاز پازرد، چنگر و مرگونس سفید، گیلانشاه، چوب‌پا، حواصیل، باکلان، خوتکا، زنبورخوار، کاکایی، پرستوی دریایی، سنقر تالابی، بحری، عقاب دریایی دم‌سفید و طاووسک است. از مهمترین پرندگان بومی میانکاله هم قرقاول خزری، دراج، پیغوی کوچک و چرخ‌ریسک دم‌دراز را می‌توان نام برد. همچنین ۲۰۷ گونه گیاهی در میانکاله شناسایی شده که ۱۷ گونه آن از درختان و درختچه‌ها هستند. همین شرایط اهمیت حفظ این منطقه را کاملا روشن می‌کند.
سابقه حفاظت میانکاله به سال ۱۳۴۸ برمی‌گردد که به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شد. در سال ۱۳۵۴ میانکاله، تالاب میانکاله و تالاب‌های اطراف آن به عنوان یکی از نخستین تالاب‌های بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و در همان سال درجه حفاظتی آن به پناهگاه حیات وحش ارتقا داده شد و یک سال بعد نیز یونسکو آن را به عنوان ذخیره‌گاه طبیعی زیست‌کره اعلام کرد؛ تمام اینها نشان می دهد که میانکاله منطقه ارزشمندی برای محیطزیست است و نباید ساخت و سازی خارج از استانداردهای محیط زیستی در آن انجام شود؛ اما گویا پتروشیمی میانکاله قصد ندارد دست از سر این منطقه بردارد و دست اندارکاران آن می خواهند هر طور که شده منطقه را نابود کنند.
این روزها حال منطقه میانکاله به ویژه تالاب میانکاله چندان خوش نیست، نیمی از آن خشک و بی آب شده که کارشناسان بخشی از علت را پایین رفتن تراز آب خزر و عده ای هم کاهش ورودی آب شیرین از رودخانه ها می دانند اما به هر حال اکنون در شرایط مناسبی نیست و توان تحمل فشار بیشتر را ندارد، این در حالیست که می دانیم فعالیت پتروشیمی بر اساس آب است و یکی از پر آب ترین صنایع محسوب می شود از طرف دیگر آلودگی ناشی از آن قطعا منطقه را نابود و زیستگاه ها انواع گونه های گیاهی و جانوری را از بین می برد، بنابراین بیشتر از این به محیط زیست منطقه ضربه وارد نکنیم و آنرا برای آیندگان به یادگار بگذاریم.
