به گزارش تاج خبر، استان یزد به دلیل اقلیم خشک و کم بارش و توسعه صنعتی با چالش‌های متعددی در زمینه آلودگی خاک، آب و هوا، روبه‌رو است، شرایط شکننده اقلیمی در استان آگاهی‌بخشی، برنامه‌ریزی‌های دقیق و همت جمعی برای کاهش آلودگی‌ها و حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست را دوچندان کرده است.
امسال به مناسبت زمین پاک شعار این هفته «انرژی پاک و زمین پاک» تعیین شده تا فرهنگ مراقبت از محیط زیست در میان شهروندان تقویت شود .
“حسن اکبری “مدیرکل حفاظت محیط زیست یزد، در گفت و گویی با خبرنگار تاج خبر به مناسبت هفته زمین پاک ( دوم تا هشتم اردیبهشت ماه)، نکاتی مهمی را در مورد وضعیت محیط زیست و آلودگی‌ها و تهدیدات اقلیمی در استان را مطرح کرد .
وی در خصوص شعار امسال «انرژی پاک و زمین پاک»، تأکید کرد که همه باید مسئولیت خود را در حفظ محیط زیست و کاهش آلودگی‌ها به‌خوبی درک کرده و به آن عمل کنند، در این گفت‌وگو، وی به بررسی انواع آلودگی‌ها، به ویژه آلودگی خاک و پسماندها و همچنین راهکارهایی برای کاهش این مشکلات پرداخت که می‌تواند به کاهش آلودگی در یزد و سایر مناطق کمک کند تا زمین بتواند دوباره نفس بکشد.
تاج خبر: هفته زمین پاک چه اهمیتی دارد و امسال شعار این روز چیست؟
اکبری: شعار ملی هفته زمین پاک امسال «انرژی پاک و زمین پاک» است، این شعار پیام‌های زیادی دارد که تأکید بر استفاده از انرژی‌های پاک به منظور حفاظت هرچه بهتر از زمین دارد.
تاج خبر: چه عواملی می‌توانند به طبیعت و اقلیم استان آسیب برساند؟
اکبری: تمام انواع آلودگی‌ها و تخریب‌هایی که در طبیعت رخ می‌دهد، می‌تواند به زمین آسیب برساند ، برخی از این عوامل به‌طور غیرمستقیم مانند آلودگی هوا، مصرف بی‌رویه آب یا سوء مدیریت منابع آبی به‌طور غیرمستقیم بر روی زمین تأثیر می‌گذارند، در حالی که برخی دیگر مانند آلودگی خاک و تخریب آن، به‌طور مستقیم آسیب‌هایی را به زمین وارد می‌کند.
تاج خبر :آلودگی خاک چه مشکلاتی برای زمین ایجاد می‌کند؟
اکبری : یکی از مسائلی که بسیار حائز اهمیت است و کمتر به آن توجه می‌شود، مسئله آلودگی آب و خاک است، در حالی که آلودگی هوا آشکار بوده و اثرات آن به‌سرعت مشاهده و بیشتر مورد توجه و مطالبه گری قرار می‌گیرد ،اما آلودگی خاک پنهان است و اثرات مخرب آن به‌تدریج و در بلندمدت خود را نشان می‌دهد و این تدریجی بودن آثار منفی آلودگی خاک باعث می‌شود که آن آثار گاهی غیرقابل جبران باشند و به دشواری درمان شود.
وقتی که خاک آلوده شود، زمان زیادی برای رفع آلودگی آن نیاز است و در برخی موارد ممکن است این آلودگی به‌راحتی برطرف نشود، همچنین آلودگی خاک می‌تواند به‌مرور به آلودگی هوا نیز منجر شود، مثلاً در مناطقی که وزش باد یا چشمه‌های گرد و غبار وجود دارد، این آلودگی می‌تواند به هوا منتقل و علاوه بر آن آلوده شدن خاک‌ها می‌تواند وارد چرخه غذایی شود.
تاج خبر: پسماندها چه تأثیری بر محیط زیست دارند؟
اکبری: مهمترین منبع آلودگی خاک، پسماندها هستند در واقع می‌توانیم پسماندها را به چند دسته تقسیم کنیم اول پسماندهای عادی یا زباله‌های خانگی که به‌دلیل زندگی شهری تولید می‌شوند و ترکیب متنوعی دارند، این زباله‌ها ممکن است حاوی پسماندهای ویژه‌ای مانند باتری‌ها یا لامپ‌های سوخته نیز باشند.
پسماندها، به‌ویژه پسماندهای عادی و پزشکی، تأثیرات منفی زیادی بر محیط زیست دارند و اگر این پسماندها به‌طور نادرست مدیریت می‌شوند، می‌توانند آلودگی‌های زیست‌محیطی ایجاد کرده و سلامت افراد را تهدید کنند.
تاج خبر: چرا تفکیک زباله‌ها اهمیت دارد؟
اکبری : از سال ۹۲ باید تمامی مراکز شهرستان‌های استان یزد زباله‌های خود را به‌صورت تفکیک‌شده جمع‌آوری می‌کردند تا زباله‌های خشک بازیافت شوند با این حال، هنوز با گذشت بیش از یک دهه بسیاری از زباله‌های شهری به‌صورت مخلوط و بدون تفکیک جمع‌آوری می‌شوند، در نهایت، این زباله‌ها به بیرون از شهر انتقال پیدا کرده و دپو می‌شود، این وضعیت نه‌تنها مشکلات زیست‌محیطی را افزایش می‌دهد، بلکه سلامت شهروندان را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین، برای حفظ زمین و سلامت خود، باید بیشتر به مسائل محیط زیستی توجه و تلاش کنیم تا به‌صورت مؤثرتری در این راستا عمل کنیم.
این محصولات معمولاً به‌صورت غیرمستقیم به محیط زیست آسیب می‌زنند به هر حال، هر گونه پسماند، چه از نوع خانگی باشد و چه از نوع پزشکی یا کشاورزی، تأثیرات منفی بر زمین و محیط زیست دارند و در واقع باید به‌طرز مؤثری مدیریت شوند تا از آلودگی و آسیب جلوگیری شود.
تاج خبر: وضعیت زباله‌گاه‌های یزد چگونه است؟
اکبری : زباله‌گاه‌های یزد با مشکلات زیادی مواجه است، برخی از زباله‌گاه‌های استان وضعیت خوبی ندارند، البته در زباله‌گاه شهر یزد، پردازش و تفکیک صورت می گیرد، در برخی از شهرستان‌های استان به‌درستی مدیریت نمی‌شوند و مشکلات زیست‌محیطی زیادی به‌دنبال دارند، پسماندهای عادی که به زباله‌گاه‌ها منتقل می‌شوند، مشکلات زیادی را به وجود می‌آورند به عنوان مثال، زمانی که زباله‌ها در سطح شهر رها می‌شوند، می‌بینیم که حیوانات به آنها نزدیک می‌شوند، سگ‌های ولگرد و پرندگان دور و بر این زباله‌ها می‌چرخند یا زباله‌گردها کیسه‌های زباله را پاره و رها می‌کنند، این روند می‌تواند باعث انتقال آلودگی به مناطق مختلف شود، در واقع، آلودگی نواحی زباله‌گاه به راحتی به اطراف منتقل می‌شود و می‌تواند چشم‌اندازهای طبیعی را برای سال‌های طولانی تخریب کند.
مناطق مختلف، به‌ویژه جاهایی که با آلودگی هوا مواجه هستند، از جمله در محور مهر یزد – عقدا، آتش‌سوزی‌های ناشی از زباله‌ها می‌تواند به شدت آلوده‌کننده باشد و بر آلودگی هوای شهرها تأثیر بگذارد.
در مجموع به جز ۲ تا سه زباله گاه در استان مابقی شرایط خوبی ندارند ، زباله‌گاه های یزد در سال گذشته به‌طور مداوم پایش شدند و به شهرداران اخطار و راهکار داده شد، همچنین در نشستی که با شهرداران و دهیاران استان به مناسبت هفته زمین پاک برگزار شد، مسائلی از جمله مدیریت پسماندها و پیامدهای حقوقی برای آنان تبیین شد.
شهرداران و دهیاران که نسبت به موضوع زباله‌گاه شهرستان خود بی توجهی و کوتاهی کنند مجبور هستیم آنها را به مراکز قضایی معرفی کنیم.
تاج خبر: تعداد مرکز دفع زباله‌های شهری و روستایی یزد چند جایگاه است و روزانه چند تن زباله در استان جمع می شود؟
اکبری :در استان یزد ۲۹ مرکز دفع زباله شهری و روستایی وجود دارد و به‌طور متوسط در هر روز حدود ۶۰۰ تن زباله عادی تولید می‌شود، سرانه تولید پسماند در شهرهایی مانند یزد حدود ۵۸۰ گرم در روز است که مقدار نسبتا بالایی محسوب می‌شود که بخش عمده‌ای از این پسماندها شامل مواد پلاستیکی است که به شدت برای محیط زیست مضر هستند.
تاج خبر: نظر شما در مورد پسماندهای پزشکی چیست؟
اکبری: در مورد پسماندهای پزشکی نیز استان دارای ۲۰ بیمارستان است که ۱۷ بیمارستان از دستگاه‌های بی‌خطرساز استفاده می‌کنند و زباله‌های پزشکی را به‌صورت ایمن مدیریت می‌کنند و در زمینه پسماندهای پزشکی به نسبت وضعیت بهتر وجود دارد گر چه هنوز مراکز خرد درمانی داخل شهر و تولید زباله آنها قابل توجه است و هنوز مجهز به دستگاه بی خطرساز نیستند یا دستگاه مرکزی برای آنها وجود ندارد که با مشکلاتی در مدیریت زباله‌های پزشکی خود مواجه‌اند و برای رفع این مشکل پیگیری دستگاه یاد شده برای این مراکز در دستور کار قرار دادیم.
تاج خبر: پسماندهای کشاورزی چه تاثیری دارند؟
اکبری: پسماندهای کشاورزی نیز به چندین بخش تقسیم می‌شوند بخشی از این پسماندها شامل سموم تاریخ گذشته و باقیمانده این سموم است که می‌تواند به‌عنوان پسماند ویژه شناخته شود و خطراتی برای محیط زیست داشته باشند، به نظر می‌رسد که برای به‌دست آوردن اطلاعات دقیق‌تر در این زمینه، باید همکاری نزدیکی با جهاد کشاورزی برقرار کنیم تا آمار و ارقام بیشتری از پسماندهای کشاورزی دریافت کنیم.
بخشی از پسماندهای کشاورزی هم بازمانده‌های محصولات کشاورزی یا محصولاتی است که به علت فاسد شدن از چرخه مصرف خارج می شود یا ضایعات شاخ و برگ درختان و غیره است که همه این ها قابل بازیافت است.
با توجه به ظرفیت‌های بازیافت پسماندها، می‌توان به راحتی بسیاری از انواع مختلف پسماندها را بازیافت کرد. اما در برخی موارد، در حالی که عملیات بازیافت به درستی انجام نمی‌شود، این پسماندها ممکن است به معضلی بزرگ تبدیل شوند.
تاج خبر: پسماندهای صنعتی چه مشکلی ایجاد می‌کنند؟
یکی از مهمترین چالش ها، پسماندهای صنعتی هستند که در استان مشکلاتی به وجود آورده‌اند، در اطراف جاده‌ها و برخی نقاط، پسماندهای صنعتی به جای پسماندهای عادی یا خنثی مورد استفاده قرار گرفته‌اند، البته ، واحدهای بازیافت متعددی در این زمینه در استان شکل گرفته است؛ به‌ویژه برای بازیافت سرباره‌های فولادی و سایر موارد مشابه، این واحدها کارهای مهمی را انجام می‌دهند و به حل مشکلات کمک می‌کنند.
تاج خبر: قضیه سایت پسماندهای صنعتی استان به کجا رسید؟
مهمترین مسئله در استان، وجود سایت پسماندهای صنعتی و ویژه‌ای است که سال‌هاست بر روی زمین مانده است، اواخر سال گذشته نشست‌هایی در این زمینه برگزار شد که امیدواریم که امسال شاهد راه‌اندازی این سایت برای مدیریت پسماندهای صنعتی و ویژه در استان باشیم تا از آلوده شدن خاک استان به پسماندهای صنعتی در گوشه و کنار جلوگیری کنیم.
در این زمینه، قصد داریم تیم‌های پایش بیشتری را به شهرستان‌های مختلف اعزام کنیم تا نظارت و مدیریت بر پسماندهای صنعتی به‌طور ویژه‌تری انجام شود.
تاج خبر: حال زمین استان یزد چگونه است؟
اکبری: نمی توان گفت حال زمین یزد خوب نیست، اگر مراقبت کنیم ، گرچه آسیب‌های جدی به بخش‌های از زمین با تخریب، ایجاد جاده های خاکی، پسماندها، سوء مدیریت در منابع آبی و لخت کردن زمین از پوشش وارد شده ئ این آسیب های گلوی زمین را می فشارد ولی از آنجایی زمین به خاطر قدرت و توان خودپالایی و مقاومتی، اگر رویه های با مدیریت پسماندها و تخریب کمتر و آسیب نزدن به پوشش گیاهی اصلاح شود، حال زمین خوب می شود و دوباره نفس می‌کشد.
منظورم از پوشش گیاهی فقط جنگل و درخت نیست کوچکترین بوته‌های بیابانی که اطراف جاده‌های کویری مشاهده می کنیم ، اینها نقش موثری در تثبیت خاک و پیشگیری از شکل گیری کانون‌های گرد و غبار دارد و بسیار مهم است.
تاج خبر: چه اقداماتی برای بهبود وضعیت محیط زیست باید انجام داد؟
اکبری: به‌منظور حفظ سلامت زمین و جلوگیری از آلودگی‌ها، باید همگی مسئولیت‌پذیر باشیم و به‌طور جدی به مسائل محیط زیستی توجه کنیم این مسأله نیاز به همکاری و تلاش جمعی دارد تا بتوانیم محیط زیستی سالم و پایدار برای خود و نسل‌های آینده ایجاد کنیم.
کاهش مصرف پلاستیک و مدیریت صحیح پسماندها از نخستین گام‌های مهم در حفظ محیط زیست است، این اقدام‌ها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، همچنین باید به تولید انرژی‌های پاک توجه ویژه‌ای داشته باشیم ، این اقدامات می‌تواند به بهبود حال زمین منجر شود.
تاج خبر: استفاده از انرژی‌های پاک چه تاثیری بر زمین دارد؟
اکبری: با توجه به این که امسال شعار “انرژی پاک، زمین پاک” است، می‌خواهم چند نکته را در این زمینه مطرح کنم، پیام این شعار این است که باوجود مشکلاتی که در تأمین انرژی در تولید، صنعت و مصارف خانگی و غیره وجود دارد و به علاوه تولید انرژی بر طبیعت و اکوسیستم های اثر می‌گذارد، لازم است مسیر تولید انرژی‌مان را به سمت منابع پاک و تجدیدپذیر سوق دهیم، حتی اگر منبع تأمین انرژی‌مان بسیار پاک باشد، اگر از نیروگاه‌هایی استفاده کنیم که سوخت فسیلی دارند، تاثیرات منفی زیادی بر کره زمین می‌گذارد، مثلاً در نیروگاه‌ها، حجم بالایی دی‌اکسیدکربن و ترکیبات سمی مانند نیتروژن و مونوکسید کربن تولید می‌شود.
همه اینها آلودگی‌هایی هستند که به کره زمین تحمیل می‌شوند و آثار جبران‌ناپذیری بر اقلیم‌ها و اکوسیستم طبیعی دارند.بنابراین، اگر می‌خواهیم از آسیب بیشتر به کره زمین جلوگیری کنیم و اکوسیستم سالمی داشته باشیم، باید منابع تولید انرژی‌مان را به سمت منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و باد ببریم.
کشور ما به لحاظ جغرافیایی برای استفاده از این منابع بسیار مناسب است، در استفاده از انرژی‌های پاک، نکات ظریفی نیز وجود دارد که باید به آنها توجه کنیم تا آسیبی به طبیعت نزنیم به‌عنوان مثال، در مناطقی که پوشش گیاهی مناسبی دارند، باید دقت کرد که در نصب تجهیزات خورشیدی به محیط زیست آسیب نزنیم.
اگر مناطقی که پوشش گیاهی وضعیت خوبی دارد در مسیر باد غالب است نیروگاه خورشیدی ایجاد شود در حقیقت یکسری کانون های فرسایش بادی و چشمه های تولید گرد و غبار ایجاد کردیم و این امر به زمین و طبیعت آسیب وارد می کند، بنابراین در مکان یابی نیروگاه‌های خورشیدی باید دقت کرد.
نتیجه‌گیری
حفاظت از محیط زیست وظیفه‌ای است که بر عهده تمامی افراد جامعه قرار دارد. همانطور که مدیرکل حفاظت محیط زیست یزد، حسن اکبری، اشاره کردند، آلودگی‌ها و تخریب‌های مختلف می‌توانند به زمین آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد کنند، از جمله آلودگی خاک، آب، هوا و پسماندها که تأثیرات منفی زیادی بر سلامت زمین و موجودات زنده دارند.
توجه به مسائل محیط زیستی و مدیریت صحیح پسماندها می‌تواند به کاهش این آسیب‌ها کمک کند. امسال با شعار «انرژی پاک و زمین پاک»، توجه به استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و پاک اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. تولید انرژی از منابعی چون خورشید و باد نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند بلکه به کاهش اثرات تغییرات اقلیمی و آلودگی‌های محیطی نیز می‌انجامد.
در نهایت، تمامی افراد باید مسئولیت خود را در برای حفظ محیط زیست درک کنند و با همکاری جمعی، اقداماتی مؤثر در راستای کاهش آلودگی‌ها و حفظ منابع طبیعی انجام دهند تا زمین سالم‌تر و بهتری برای نسل‌های آینده به ارث بگذاریم.
