به گزارش تاج خبر از شهرکرد، فضای مجازی امروزه بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره ما است و کودکان نیز از این فضا به عنوان یک منبع آموزشی و تفریحی استفاده می‌کنند. به ویژه، بازی‌های آنلاین، اپلیکیشن‌های آموزشی و محتوای دیجیتال نقش قابل توجهی در رشد شناختی کودکان دارند. این ابزارها می‌توانند تأثیرات مثبت و منفی زیادی بر توانایی‌های ذهنی، حافظه و مهارت‌های حل مسئله آن‌ها داشته باشند.بازی‌های آنلاین به عنوان یکی از پرطرفدارترین فعالیت‌ها برای کودکان، می‌توانند نقشی چشمگیری در تقویت مهارت‌های شناختی آنان ایفا کنند. بازی‌های ویدیویی پیچیده و استراتژیک اغلب نیاز به تفکر منطقی، برنامه‌ریزی و حل مسائل دارند. این بازی‌ها می‌توانند باعث تقویت مهارت‌های تصمیم‌گیری سریع، دقت در انتخاب‌ها و تفکر انتقادی شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که کودکانی که به طور منظم بازی‌های فکری یا استراتژیک انجام می‌دهند، در مهارت‌های حل مسئله و توجه به جزئیات موفق‌تر از دیگران عمل می‌کنند.
اپلیکیشن‌های آموزشی، به ویژه آن‌هایی که بر تقویت حافظه و یادگیری کودکان تمرکز دارند، می‌توانند به بهبود توانایی‌های شناختی کودکان کمک کنند. این اپلیکیشن‌ها معمولاً شامل بازی‌های حافظه، تمرین‌های یادآوری و فعالیت‌های سرگرم‌کننده هستند که موجب تقویت توانایی‌های ذهنی کودک می‌شوند. علاوه بر این، این اپلیکیشن‌ها می‌توانند به کودک کمک کنند تا اطلاعات را به شیوه‌های متنوع و جالبی به خاطر بسپارد، که این امر باعث بهبود حافظه بلندمدت و کوتاه‌مدت می‌شود.محتواهای دیجیتال به‌ویژه ویدئوهای آموزشی و برنامه‌های تعاملی، می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های حل مسئله را از طریق موقعیت‌های شبیه‌سازی شده در دنیای دیجیتال تقویت کنند. برنامه‌هایی که شامل چالش‌ها و معماهای مختلف هستند، به کودکان کمک می‌کنند تا با تفکر تحلیلی و منطقی به حل مشکلات بپردازند. این محتواها به طور خاص در توسعه تفکر انتقادی و حل مسائل پیچیده تأثیرگذارند، چرا که کودک باید گزینه‌های مختلف را بررسی کرده و بهترین راه‌حل را انتخاب کند.در کنار تأثیرات شناختی، فضای مجازی می‌تواند به کودکان در یادگیری مهارت‌های اجتماعی و همکاری نیز کمک کند. بسیاری از بازی‌ها و اپلیکیشن‌های آموزشی نیاز به تعامل با دیگران دارند که این تعاملات می‌توانند مهارت‌های ارتباطی، تیمی و همکاری را در کودک تقویت کنند. این گونه بازی‌ها و فعالیت‌ها به کودکان می‌آموزند که چگونه در گروه‌ها کار کنند و تصمیمات مشترک بگیرند، که این مهارت‌ها در دنیای واقعی نیز به کار می‌آیند.
دکتر سارا رضوی، روانشناس کودک و متخصص تربیت در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، گفت: فضای مجازی می‌تواند ابزار بسیار مفیدی برای رشد شناختی کودکان باشد، به شرطی که به درستی از آن استفاده شود. به عنوان مثال، بازی‌های آنلاین آموزشی و اپلیکیشن‌های تعاملی می‌توانند به تقویت مهارت‌های حل مسئله، حافظه و توجه کودکان کمک کنند. این ابزارها به کودک کمک می‌کنند که از طریق چالش‌های ذهنی که در این بازی‌ها وجود دارد، توانایی‌های تفکر منطقی و استراتژیک خود را تقویت کند. با این حال، این تنها در صورتی مفید است که مدت‌زمان استفاده محدود باشد و هم‌زمان با فعالیت‌های دیگر مانند ورزش، مطالعه و تعاملات اجتماعی واقعی ترکیب شود.وی افزود: استفاده طولانی‌مدت و بدون نظارت از فضای مجازی می‌تواند به مشکلاتی مانند کاهش تمرکز، اضطراب و حتی افسردگی منجر شود. در صورتی که کودک فقط در دنیای مجازی غرق شود، ممکن است مهارت‌های اجتماعی او ضعیف شود و حتی توانایی‌های شناختی او دچار افت شود، چرا که ارتباطات رودررو و تجربیات دنیای واقعی از اهمیت زیادی برخوردارند؛ بنابراین، کنترل زمان استفاده و اطمینان از تنوع فعالیت‌ها برای رشد بهینه کودکان ضروری است.
دکتر امیرحسین ملکی، روانشناس و متخصص در زمینه تأثیرات رسانه‌ها بر کودکان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرکرد، گفت: در سال‌های اخیر، تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که بازی‌های آنلاین پیچیده که نیاز به استراتژی و تفکر تحلیلی دارند، می‌توانند مهارت‌های شناختی کودکان را تقویت کنند. وی افزود: این بازی‌ها، با تحریک بخش‌های مختلف مغز، می‌توانند به کودکان در تقویت توانایی‌های حل مسئله، تصمیم‌گیری سریع و حافظه کمک کنند. به طور خاص، بازی‌هایی که تمرکز زیادی بر حل معماها یا چالش‌های فکری دارند، می‌توانند به طور مثبت بر رشد شناختی تأثیر بگذارند.ملکی اضافه کرد: والدین باید محدودیت‌هایی برای مدت‌زمان استفاده از فضای مجازی برای کودکان تعیین کنند. استفاده بیش از حد از فضای مجازی می‌تواند منجر به مشکلاتی همچون عدم تمرکز در تحصیل، کاهش تعاملات اجتماعی و حتی ایجاد وابستگی به دستگاه‌های دیجیتال شود. به همین دلیل، مهم است که والدین نه تنها زمان استفاده از این فضاها را کنترل کنند، بلکه به کودکان آموزش دهند که چگونه از این ابزارها به طور سازنده و مفید استفاده کنند. ترکیب این استفاده با فعالیت‌های خارج از فضای مجازی مانند ورزش و مطالعه، برای رشد شناختی کودک بسیار مهم است.
با این حال، استفاده بیش از حد از فضای مجازی و بازی‌های آنلاین ممکن است منجر به مشکلاتی همچون کاهش تمرکز، مشکلات بینایی، اضطراب و افسردگی شود. همچنین، استفاده طولانی‌مدت از این فضاها ممکن است باعث کاهش مهارت‌های اجتماعی و تعاملات رودررو شود که این خود می‌تواند بر رشد اجتماعی و عاطفی کودک تأثیر منفی بگذارد.فضای مجازی می‌تواند ابزارهای قدرتمندی برای رشد شناختی کودکان باشد، به ویژه زمانی که به درستی و به طور متعادل استفاده شود. بازی‌های آنلاین، اپلیکیشن‌های آموزشی و محتوای دیجیتال می‌توانند به تقویت مهارت‌های ذهنی، حافظه و توانایی‌های حل مسئله کمک کنند. با این حال، برای بهره‌برداری بهینه از این امکانات، نظارت والدین و تنظیم محدودیت‌های زمانی استفاده از این فضاها ضروری است تا از تأثیرات منفی آن‌ها جلوگیری شود و کودک بتواند به طور سالم از این فضاها بهره‌برداری کند.
