سرعت عمل در حل بحران‌ها و جدیت در چاره‌اندیشی را رمز موفقیت کشور

تاج خبر/یزددکتر حسین ملکی‌نژاد، دبیر کانون تفکر آب دانشگاه یزد مهم‌ترین اولویت‌های آبی استان و با اشاره به پیش‌بینی‌های نادرست بارش‌های سال جاری بر ضرورت مدیریت آب در ترسالی و خشک‌سالی‌های استان تأکید کرد. دکتر سعید عطار رییس دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد سرعت عمل در حل بحران‌ها و جدیت در چاره‌اندیشی را رمز موفقیت کشورهای درگیر با بحران‌های آبی دانست و با اشاره به تغییرات اقلیمی کره زمین در چشم‌انداز ۲۰۵۰ از میزان تطابق سرعت عملکرد حل بحران آب با افت منابع آبی موجود طرح مسئله کرد. رمضان اسپرس مدیر طرح و برنامه جهاد کشاورزی یزد از تصویب طرح آب قابل ‌برنامه‌ریزی استان پس از حدود دو سال از سوی استاندار یزد خبر داد که در آن سهم بخش کشاورزی تا سال ۱۴۰۵ طی دو فاز و ارزیابی کارشناسی حدود ۵۴۵ میلیون مترمکعب است و با اعمال برنامه‌های کاهش مصرف و اصلاح الگو محقق خواهد شد. وی در این نشست به ارائه برنامه عملیاتی مدیریت حاد و بحرانی خشک‌سالی و کمبود آب در بخش کشاورزی استان تا افق ۱۴۰۵ پرداخت و افزود: نسبت مساحت استان به کشور حدود ۴.۵ میلیون مترمکعب است و ۱.۴ جمعیت کشور و ۰.۸ اراضی کشاورزی کشور را در خود جای‌داده است که با این تفاسیر می‌توان گفت حدود ۱.۳ تولیدات کشاورزی کشور در یزد قرار دارد و نشان از بهره‌وری خوب استان در این حوزه است. به گفته اسپرس، جمعیت روستایی استان ۱۵ درصد کل جمعیت را در بردارد و طبق آخرین آمار ۹۱۸ میلیون‌ مترمکعب مصرف آب در حوزه‌های مختلف وجود داشته که حدود ۱۸۰ میلیون مترمکعب آن از قنوات و مابقی آن از چاه‌های کشاورزی تأمین می‌شود و تنها ۸.۶ درصد حجم آب مصرفی در بخش کشاورزی دارای تناسب کیفیت بالایی است. وی با اشاره به برنامه‌های سازمان جهاد کشاورزی یزد در راستای کاهش مصرف سالانه آب در بخش کشاورزی، از کاهش این میزان از سال ۸۳ حدود ۱۴۹۵ به ۵۶۰ میلیون مترمکعب در سال گذشته خبر داد که ناشی از خشک‌سالی و فعالیت‌های بهره‌ورانه جهاد کشاورزی بوده است. مدیر طرح و برنامه جهاد کشاورزی همچنین از کاهش برداشت حدود ۱۷۳ میلیون مترمکعب آب از چاه‌های استان و افزایش راندمان آبیاری به میزان ۵۷ درصد تا افق ۱۴۰۵ خبر داد و افزایش بهره‌وری از منابع تولید، افزایش عملکرد در واحد سطح، حذف محصولات پر آب خواه و جایگزینی محصولات کم آب خواه و دارای مزیت، کاهش اثرات خشک‌سالی و تقبل آن را از اهداف این سازمان خواند که ذیل ۳ طرح بهینه‌سازی مصرف آب، اصلاح الگوی تولید و آموزش و توانمندسازی بهره‌برداران به اجرا درخواهد آمد. وی همچنین گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی به‌منظور افزایش جذب مواد خام و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، استفاده حداکثری از آب مجازی و توسعه کشت گلخانه‌ای را ازجمله راهبردها و سیاست‌های برنامه اقدام این سازمان برشمرد که در صورت اجرای کامل این طرح نتایجی همچون: افزایش تولیدات دامی از ۳۳۸ هزار تن به ۴۹۰ هزار تن، پایداری روند تولید و کمک به جبران افت سفره‌های آب زیرزمینی در راستای طرح تعادل بخشی منابع آب، به دست خواهد آمد.۲۲ درصد محصولات گلخانه‌ای کشور در استان یزد تولید می‌شوداکبر شیخعلی شاهی مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی یزد، انتقال کشت به فضا بسته و ایجاد شهرک‌های گلخانه‌ای را یکی از اولویت‌های این سازمان دانست که با افزایش تولید حدود ۱۰ برابر همراه بوده و با استفاده از آب‌های بازچرخانی شده و روش‌های آبیاری نوین قابل پیاده‌سازی است. به گفته شیخعلی شاهی، تا سال ۹۲ در استان یزد تنها ۱۱۶۰ هکتار گلخانه وجود داشته که اکنون به ۱۹۹۸ هکتار رسیده و تنها ۲ درصد از آب برنامه‌ریزی‌شده استان به این بخش اختصاص‌یافته است، در حالی‌که با اشتغال ۱۴ هزار نفر به‌طور مستقیم، ارزآوری و کاهش مصرف همراه است. وی ضمن اشاره به تولید ۲۲ درصد محصولات گلخانه‌ای کشور در استان یزد، افزایش کشت گیاهان دارویی، گل محمدی و زعفران و شیوه کشت نشائی را از اولویت‌های کشت گلخانه‌ای استان دانست که با اجرای طرح تأمین تسهیلات ایجاد سایبان‌ها در باغات استان می‌توان تبخیر آب در این بخش را تا ۳۰ درصد کاهش داد.حسن بلندیان مدیرعامل اندیشکده صفا، با اشاره به دغدغه تأمین خوراک افراد تا افق ۲۰۵۰ در جهان به تأمین نیاز اقلام کشاورزی از خارج استان و کشت پسته در یزد انتقاد کرد و اولویت تخصیص منابع استان را به اقلام موردنیاز اولیه همچون گندم تلقی کرد.علی اوهب یزدی نماینده شرکت آب منطقه‌ای یزد، از وضعیت استان در حوزه آب مجازی و دکتر محمدحسین معماریان، عضو هیات‌علمی دانشکده فیزیک دانشگاه یزد از میزان صادرات و واردات استانی آب مجازی، طرح پرسش کردند.دکتر آرش دالوند عضو هیات‌علمی گروه بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی یزد با اشاره به تجهیز ۳۰ درصدی کشت استان به آبیاری نوین، از راندمان بالای آبیاری تحت‌فشار و تأثیر آن در کاهش برداشت از چاه‌ها سخن به میان آورد. دکتر علی‌اصغر سمسار‌یزدی مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور تمدن کاریزی، بازببینی و تکمیل بیانیه‌های گذشته را گامی مؤثر در ایجاد بانک اطلاعاتی مرجع در دانشگاه یزد تلقی کرد.محمدعلی حاتمی زاده مدیر حوزه ریاست جهاد کشاورزی یزد از ارائه برنامه‌های عملیاتی و بیان تجربیات افراد در حوزه کشاورزی استقبال کرده و برای دریافت پیشنهادهای فعالان این بخش پیرامون مسئله خشک‌سالی جهت عبور از این بحران اعلام آمادگی کرد.دکتر رضا باقری فهرجی معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی یزد، بحران آب را مسئله‌ای اجتماعی تلقی کرد و از کم‌کاری در اطلاع‌رسانی عمومی و استفاده از آب اختصاص‌یافته برای کشاورزی در مصارف صنعت به‌صورت غیرمجاز انتقاد کرد که بخش اعظمی از فشار ناشی از خشک‌سالی‌ها و موانع مشابه متوجه عدم مدیریت صحیح آب است.دکتر کاظم کمالی علی‌آباد عضو هیات علمی دانشگاه یزد نیز یکی از راه‌های تغییر الگوی کشت و تولید محصولات کم آب خواه را، مصرف صنایع تبدیلی کوچک و متوسط مربوط به هر منطقه در همان محل معرفی کرد.مهم‌ترین عناوین مطرح‌شده در این نشست:•ضرورت جدیت و سرعت عمل در حل بحران آب استان•بیان اولویت‌های جهاد کشاورزی یزد همچون افزایش کشت گلخانه‌ای به‌جای کشت فضای باز در راستای ۱۰ برابر شدن تولیدات کشاورزی، اجرای طرح سایبان باغات استان، اجرای شیوه‌های نوین آبیاری و جایگزینی کشت محصولات کم آب خواه•ضرورت مدیریت منابع آب در حوزه‌های دارای اولویت•توجه به تغییرات اقلیمی در برنامه‌ریزی حل بحران کم‌آبی استاندر این نشست، دکتر وهاب امیری، دکتر کمال امیدوار، دکتر نصرت‌الله امانیان، دکتر علی‌اکبر جعفری ندوشن، از اعضای هیات علمی دانشگاه یزد، دکتر مجید احتیاط، دکتر احمد فتاحی از اعضای هیات‌علمی دانشگاه اردکان، دکتر اعظم حبیبی‌پور معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان، احمدرضا سعادتی کارشناس خدمات شهری شهرداری یزد، سعید سلیمی‌صبور کارشناس بازنشسته آب منطقه‌ای یزد، امیر شریف‌یزدی مدیر مرکز پژوهش‌های خورشیدی یزد، صدر پور کوثری مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی یزد، جواد منصوری کارشناس آب منطقه‌ای یزد، لیلا بنیاد دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه یزد، و فاطمه زارع کارشناس پژوهشی دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد نیز حضور داشتند.